Godišnja biljna proizvodnja

Republički zavod za statistiku (RZS).

Odsek za strukturna istraživanja u poljoprivredi i statistiku biljne proizvodnje

Šef Odseka za strukturna istraživanja u poljoprivredi i statistiku biljne proizvodnje

Beograd, Milana Rakića 5

jelena.perac@stat.gov.rs

011/2412-922 lok. 243

+381 11 2410 397

Godišnja statistika biljne proizvodnje obuhvata podatke o  površinama, proizvodnji i prinosima glavnih ratarskih kultura, povrća i stalnih zasada (voćnjaka i vinograda). Podaci se prikupljaju iz raznih izvora: statističkih istraživanja, administrativnih izvora, na osnovu ekspertskih procena i dr. Prikupljanje podataka obuhvata rane procene proizvodnje i prinosa (pre žetve kultura) i konačne podatke. Podaci se objavljuju na nacionalnom i regionalnom nivou. (NUTS1/2).

Prilikom obezbeđivanja podataka korišćena je  Klasifikacija ekonomskih delatnosti - KD (2010), (" Službeni glasnik  RS" br 104/09), koja je zasnovana na klasifikaciji NACE Rev. 2 (Statistička klasifikacija ekonomskih delatnosti u Evropskoj zajednici, Rev. 2);

Takođe, korišćen je hijerarhijski sistem klasifikacije poljoprivrednih proizvoda. Klasifikacija objavljena u izdanju "Nomenklatura poljoprivrednih proizvoda".

Teritorijalna podela izvršena je u skladu sa Uredbom o nomenklaturi statističkih    teritorijalnih jedinica („Službeni glasnik RS“, br. 109/09 i 46/10).

Oblast statistike biljne proizvodnje obuhvata gajenje jednogodišnjih useva, višegodišnjih zasada i proizvodnju useva i zasada u staklenicima (NACE A01.1-01.3).

Korišćeno poljoprivredno zemljište je zemljišna površina koja se koristi za poljoprivrednu proizvodnju. Korišćeno poljoprivredno zemljište čine oranice i bašte, voćnjaci, vinogradi, livade i pašnjacii ostale poljoprivredne površine.

Rodna površina voćnjaka je površina svih voćnjaka jedne vrste voća, koja s obzirom na starost i razvijenost mogu dati rod, bez obzira da li su u posmatranoj godini rodila ili ne. Ne uključuju se površine mladih voćnih zasada koja još nisu sposobna da daju rod, kao ni površine napuštenih voćnjaka.

Prinos useva iskazan je kao ambarski prinos normalne vlažnosti, po odbitku svih gubitaka prilikom žetve (berbe), transporta i vršidbe.

Prinos po jedinici površine (po ha) obračunat je na požnjevenu površinu.

Za definicije svih indikatora koji se prate u okviru statitike poljoprivredne proizvodnje pogledati: Uputstvo za sprovođenje istraživanja statistike biljne proizvodnje.

Jedinica posmatranja  je korišćeno poljoprivredno zemljište poljoprivrednih gazdinstava. 

Izveštajne jedinice su poljoprivredna gazdinstva (porodična, pravna lica i preduzetnici).

Staistička populacija su sva poljoprivredna gazdinstva koja se bave biljnom proizvodnjom.

Referentno područje je Republika Srbija.

Napomena: Od 1999. Republički zavod za statistiku ne odgovara za određene podatke za Autonomnu pokrajinu Kosovo i Metohiju, tako da oni nisu sadržani u obuhvatu podataka za Republiku Srbiju (ukupno).

Statistika biljne proizvodnje pokriva poljoprivrednu godinu.

Od 2017. godine, kao baza za obračun baznih indeksa fizičkog obima poljoprivredne proizvodnje izabrana je 2015. godina, koja se, radi uporedivosti, primenjuje na celoj prikazanoj seriji godina.    

Jedinica mere za površinu: ha (hektari), ar (ari);

Jedinica mere za proizvodnju: t (tona);

Jedinica mere za prosečan prinos po jedinici površine: t/ha (tona po hektaru).

Referentni period je proizvodna godina. Pod proizvodnom godinom se podrazumeva godina u kojoj je proizvodnja započela.

Podaci statistike biljne proizvodnje obezbeđuju  se na osnovu Zakona o zvaničnoj statistici („Službeni glasnik RS”, broj 104/09)  i Godišnjeg plana zvanične statistike objavljenom u "Službenom glasniku Republike Srbije".

Pored toga, pravni okvir za proizvodnju i diseminaciju podataka predstavlja i Program zvanične statistike za petogodišnji period. Ovaj program sadrži pregled očekivanih rezultata zvanične statistike po oblastima sa podacima o njihovoj periodičnosti i planiranim aktivnostima. 

Poštujući proces harmonizacije sa standardima Evropske unije, statistika biljne proizvodnje vrši prikupljanje i diseminaciju podataka i u skladu sa Uredbom EU (EC) 543/2009 koja se odnosi na statistiku biljne proizvodnje a koja definiše rokove za prosleđivanje i izveštavanje podataka ove statistike.

Podaci predstavljaju zvaničnu statistiku i služe za zadovoljavanje nacionalnih i međunarodnih potreba (Eurostat, FAO).

Poverljivost podataka statistike biljne proizvodnje sprovodi se u skladu sa Zakonom o zvaničnoj statistici ("Sl. glasnik RS br. 104/09, 24/11 ").

Individualni podaci predstavljaju službene statističke podatke i kao takvi su tajni i podležu posebnoj zaštiti, koja je obezbeđena u svim fazama realizacije istraživanja. Tajnost individualnih podataka  garantovana je Zakonom  o zvaničnoj statistici. Svaka zloupotreba službenih statističkih podataka povlači prekršajnu odgovornost, u skladu sa Zakonom.

Lični i drugi podaci prikupljeni statističkim istraživanjima smatraju se zvaničnom statistikom i stoga su poverljivi i podležu odredbama posebne zaštite.

Svi direktni učesnici u statističkim istraživanjima dužni su da postupaju u skladu sa Zakonom o zvaničnoj statistici (Službeni glasnik RS, broj 104/09 i 24/11), a dobijene podatke čuvaju kao poslovnu tajnu. Svaka zloupotreba ovih podataka podleže prekršajnoj odgovornosti, u skladu sa Zakonom.

Takođe, prilikom objavljivanja (svi nivoi objavljivanja) podaci su zaštićeni, ako na teritoriji koja se prikazuje postoji manje od tri izvještajne jedinice.

Podaci statistike biljne proizvodnje objavljuju se u vidu saopštenja (prethodni rezultati) za istraživanja: Zasejane površine u jesenjoj setvi, zasejane površine na kraju prolećne setve, Ostvarena proizvodnja ranih useva, voća i grožđa i očekivana proizvodnja kasnih useva i voća.

Saopštenja su dostupna javnosti i objavljena su na sajtu Republičkog zavoda za statistiku (RZS). Konačni podaci o ostvarenoj biljnoj proizvodnji za posmatranu godinu objavljeni su u diseminacionoj bazi podataka koja se nalazi na sajtu RZS.

Kalendaru objavljivanja se može pristupiti preko linka http://www.stat.gov.rs/calendar/ 

Podaci su dostupni korisnicima u jednakim uslovima, u elektronskoj ili štampanoj formi, besplatno. Pored toga,  moguća je i dodatna obrada podataka za posebne zahteve korisnika. Način korišćenja i davanja podataka koje proizvodi RZS uređen je Pravilnikom o načinu korišćenja i davanja podataka koje proizvodi Republički zavod za statistiku, koji je donet od strane direktora RZS u skladu sa Zakonom o zvaničnoj statistici i Zakonom o državnoj upravi ("Službeni glasnik RS", br. 79/05).

Podaci se objavljuju u godišnjoj periodici, 3 puta u toku godine, u vidu Saopštenja:

1. Zasejane površine u jesenjoj setvi, 01.02.

2. Zasejane površine na kraju prolećne setve 30.06.

3. Ostvarena proizvodnja ranih useva i voća i očekivana proizvodnja kasnih useva, voća i grožđa, 25.09.

Prethodni podaci statistike biljne proizvodnje se objavljuju 3 puta u toku godine u vidu Saopštenja:

1. Zasejane površine u jesenjoj setvi, 01.02.

2. Zasejane površine na kraju prolećne setve 30.06.

3. Ostvarena proizvodnja ranih useva i voća i očekivana proizvodnja kasnih useva, voća i grožđa, 25.09.

Podaci statistike biljne proizvodnje objavljuju se u okviru Statističkog godišnjaka Republike Srbije na nivou Republike Srbije i regiona.

Pored toga, podaci se objavljuju u posebnim publikacijama nakon stukturnih statističkih istraživanja kao što su Popis poljoprivrede, Istraživanje o stukturi poljoprivrednih gazdinstava, Istraživanje o voćnjacima.

Baza podataka u okviru koje su objavljeni i podaci statistike biljne proizvodnje, dostupna je preko linka

http://data.stat.gov.rs/?caller=SDDB

Podaci su dostupni korisnicima samo u agregiranom obliku, u skladu sa Zakonom.

Podaci za Evrostat prosleđuju se putem veb upitnika. Podaci za FAO prosleđuju se u formi excel tabela, elektronskom poštom. Ne postoje drugi oblici  diseminacije.

Kratke metodologije su objavljene na sajtu RZS i može im se pristupiti preko sledećeg linka:

http://www.stat.gov.rs/sr-cyrl/istrazivanja/methodology-and-documents/?a=13&s=1301

Preko istog linka može se pristupiti i sadržajima upitnika.

RZS nastoji da uspostavi sistem upravljanja kvalitetom u skladu sa Evropskim statističkim kodeksom prakse i principima Upravljanja ukupnim kvalitetom, koji predstavljaju zajednički okvir kvaliteta Evropskog statističkog sistema (ESS).

Za informaciju o Izveštajima o kvalitetu, pogledati tačku 11. Upravljanje kvalitetom, pod tačku 11.1 Sprovođenje kvaliteta.

Kvalitet podataka se može proceniti kao dobar.

Opšte istraživanje o zadovoljstvu korisnika se sprovodi svake dve godine i rezultati su dostupni na vebsajtu RZS.

Ne postoji posebno istraživanje u vezi zadovoljstva korisnika podataka u oblasti statistike biljne proizvodnje.

Podaci su upotpunosti u skladu sa Uredbom (EK) 543/2009.

Podaci o biljnoj proizvodnji prikupljaju se u skladu sa odredbama Uredbe (EK) 543/2009 na osnovu koje je definisan i traženi kvalitet podataka. Kvalitet podataka generalno se može oceniti kao dobar.

Uzorački metod i greška

Koeficijent varijacije (CV)

Neuzoračke greške obuhvataju: osobe koje su odbile da odgovore na upitnike, veličinu upitnika (kod dva istraživanja: Anketa o zasejani površinama na kraju prolećne setve, maj / lip 2016 i Anketa o biljnoj proizvodnji, novembar 2016. koje uključuju, svaka oko 100 indikatora), tumačenje pitanja od strane CATI anketara i greške pri unosu podataka od strane CATI anketara  i regionalnih kancelarija zaduženih za anketiranje poljoprivrednih gazdisnatav pravnih lica.

Statistika biljne proizvodnje objavljuje podatke na godišnjem nivou. Podaci se objavljuju u formi Saopštenja, kao prethodni, u roku od 35 dana nakon referentnog datuma za majsko / junsku anketu (Anketa o zasejanim površinama u prolećnoj setvi), i u roku od 75 dana od referentnog datuma za novembarsko / decembarsku anketu (Anketa o zasejanim površinama u jesenjoj setvi).

Konačni podaci o biljnoj proizvodnji za proizvodnu godinu za novembarsko / decembarsku anketu (Anketa o poljoprivrednoj proizvodnji - biljna proizvodnja), objavljuju se 100 dana nakon referentnog datuma, u diseminacionoj bazi podataka na sajtu RZS.

Sve faze u obezbeđivanju podataka obavljaju se blagovremeno, uključujući i publikovanje podataka.

Podaci su uporedivi.

Podaci za 2014. godinu dobijeni su redovnim statističkim istraživanjima prema novoj metodologiji i definicijama statistike poljoprivrede usklađenim sa standardima zemaljaEvropske unije. Kako bi se omogućilo poređenje podataka pr ethodnih godina sa podacima 2014. godine, bilo je neophodno izvršiti korekciju već objavljenih podataka o poljoprivrednoj proizvodnji – reviziju podataka. Revizija je urađena za seriju 2005–2013. godine, do nivoa regiona (NSTJ2).

Podacima redovne godišnje statistike biljne proizvodnje obuhvataju se fondovi korišćenog poljoprivrednog zemljišta i proizvodnja biljnih kultura na poljoprivrednim gazdinstvima, koja su Popisom poljoprivrede 2012, defininana u ukupnom broju od 631.552 Statistikom biljne proizvodnje obuhvaćeno je oko 70 ekonomski važnih biljnih kultura. 

Drugi relevantni statistički izvor podataka ove obuhvatnosti, kako u broju poljoprivrednih gazdinstava tako i po kulturama koje se prate, ne postoji.

Registar poljoprivrednih gazdinstava (Ministarstvo poljoprivrede)  je registar za prijavu subvencija. U odnosu na podatke redovne godišnje statistike biljne proizvodnje, ovaj registar ima registrovanih oko 350.000 aktivnih poljoprivrednih gazdinstava (približno 300.000 manje od zvanične statistike) i znatno manji obuhvat biljnih kultura. Podaci ovog registra koriste se svake godine za proveru trenda kretanja biljne proizvodnje.

Statistički podaci u okviru seta podataka su konzistentni.

Politika opšte revizije je usvojena od strane RZS, nalazi se na sajtu  i može joj se pristupiti preko sledećeg linka:

http://www.stat.gov.rs/media/2283/opsta-politika-revizije-rzs-1.pdf

Republički zavod za statistiku izvršio je reviziju podataka statistike biljne proizvodnje za seriju godina 2005-2013. i objavio je u studiji "Revizija vremenskih serija statistike poljoprivrede". Izvršena je revizija podataka o kategorijama korišćenja poljoprivrednog zemljišta i ostvarenoj biljnoj proizvodnji.

Podaci za 2014. godinu dobijeni su redovnim statističkim istraživanjima prema novoj metodologiji i definicijama statistike poljoprivrede usklađenim sa standardima zemalja Evropske unije. Kako bi se omogućilo poređenje podataka za seriju 2005–2013. sa podacima od 2014. godine, bilo je neophodno izvršiti korekciju već objavljenih podataka o poljoprivrednoj proizvodnji – reviziju podataka. Revizija je urađena do nivoa regiona (NSTJ2).
Korekcija podataka u seriji urađena je na osnovu rezultata:

• Popisa poljoprivrede 2012;
• Ankete o zasejanim površinama na kraju prolećne setve 2014;
• Ankete o ostvarenim prinosima ranih useva i očekivanim prinosima kasnih
• useva i voća 2014;
• Ankete o poljoprivrednoj proizvodnji 2014.

Takođe, za izvršenje revizije korišćene su raspoložive informacije dobijene iz administrativnih izvora, ekspertske procene o prinosima pojedinih kultura i drugi raspoloživi podaci Republičkog zavoda za statistiku (podaci o potrošnji u domaćinstvima, izvozu i uvozu, bilansima za pojedine kulture i dr.).

Izvor podataka:

1. Anketa  o zasejanim površinama u jesenjoj setvi sprovodi se u godišnjoj periodici u periodu maj / jun.

2. Anketa o poljoprivrednoj proizvodnji - biljna proizvodnja, sprovodi se u godišnjoj perioduci , novembar / decembar.

3. Anketa o zasejanim površinama u jesenjoj setvi, sprovodi se u godišnjoj periodici integrisana u anketu o poljoprivrednoj proizvodnji, novembar / decembar.

4. Anketa o hortikulturnoj proizvodnji, sprovodi se u trogodišnjoj periodici, integrisana u anketu o poljoprivrednoj proizvodnji, novembar / decembar.

1. Anketa  o zasejanim površinama u jesenjoj setvi sprovodi se u godišnjoj periodici u periodu maj / jun. Sprovi se na uzorku od oko 14 000 izabranih poljoprivrednih gazdinstava. Sprovidi se na terenu, anketiranjem gazdinstava (oko 9000) metodom "lice u lice", koristeći papirni upitnik, PAPI, i putem telefona, koristeći CATI metod za anketiranje oko 5000 poljoprivrednih gazdinstava. 

2. Anketa o poljoprivrednoj proizvodnji - biljna proizvodnja, sprovodi se u godišnjoj perioduci , novembar / decembar. Sprovodi se na uzorku od 5000 poljoprivrednih gazdinstava koje čine pod uzorak majske ankete. Sprovodi se koristeći samo CATI metod.

3. Anketa o zasejanim površinama u jesenjoj setvi, sprovodi se u godišnjoj periodici integrisana u anketu o poljoprivrednoj proizvodnji, novembar / decembar, na uzorku od 2500 poljoprivrednih gazdinstava. Sprovodi se koristeći samo CATI metod.

4. Anketa o hortikulturnoj proizvodnji, sprovodi se u trogodišnjoj periodici, integrisana u anketu o poljoprivrednoj proizvodnji, novembar / decembar. Sprovodi se na uzorku od oko 2500 poljoprivrednih gazdinstava. Sprovodi se koristeći samo CATI metod.

 Vrši se automatska i ručna validacija kompletnosti podataka.

Kontrolisani unos i obrada podataka rade se u programu IST (razvijen u RZS). U toku obrade podataka, neodgovor izveštajnih jedinica i neodgovor na određena ključna pitanja rešavaju se imputacijom podataka iz izveštaja  iste izveštajne jedinice iz prethodne godine ili  izveštaja drugih izveštajnih jedinica u tekućoj godini,  ukoliko je relevantno i moguće.

Ne vrši se prilagođavanje podataka. Podaci su usaglašeni sa klasifikaciom Eurostata.

Nema napomena.