Rodjeni i umrli

Republički zavod za statistiku

Odsek za demografiju i statistiku zdravstva

Gordana Bjelobrk

Viši savetnik/Šef odseka

Milana Rakića 5, Beograd

gordana.bjelobrk@stat.gov.rs

+381 11 2412 922 lok 280

nema

Konačni rezultati osnovnih demografskih pokazatelja u godini obrade. Metodologija vitalne statistike i referentni podaci usklađeni su sa preporukama Ujedinjenih nacija "Principles and recommendations for Vital Statistics System", Regulation (EU) No 1260/2013 i Regulation (EU) No 205/2014. Takođe, metodologija i podaci su usklađeni sa metodologijom popisa stanovništva 2011 i 2022.

Cilj godišnjeg istraživanja o rođenim jeste prikupljanje podataka o demografskim karakteristikama živorođenog i mrtvorođenog deteta, kao i demografskim i socioekonomskim karakteristikama roditelja. Statistika rođenja obuhvata sve rođene (živorođene i mrtvorođene).

Međunarodne standardne klasifikacije zanimanja ISCO - 88 i ISCO - 08

Međunarodna statistička klasifikacija bolesti i srodnih zdravstvenih problema, Deseta revizija (MKB-10)

Sektor za tržište rada, zdravstvo, demografska kretanja i razvoj integrisanog sistema registara   Odsek za demografiju i statistiku zdravstva

obavlja: poslove iz oblasti statistike tržišta rada, demografske statistike i nemonetarne zdravstvene statistike; organizuje i realizuje razvoj integrisanog sistema registara; metodološki razvoj, vođenje i održavanje statističkog poslovnog registra i registra jedinica razvrstavanja; analize i integracije administrativnih i drugih izvora podataka za potrebe proizvodnje zvanične i eksperimentalne statistike; intenzivno sarađuje sa relevantnim međunarodnim institucijama i učestvuje u radu međunarodnih grupa za društvene i poslovne statistike i primenu administrativnih i drugih izvora podataka u statistici

Statistički koncept i definicije

Koncept: Stalno stanovništvo

Živorođeno je dete koje pokazuje znake života (disanje, tj. otkucaji srca) nakon rođenja, čak i za kratko, nezavisno od dužine trudnoće.

Mrtvorođeno je dete rođeno bez znakova života odnosno nije disalo ni pokazivalo neki drugi znak života (kucanje srca, pokreti mišića) a nošeno je duže od 28 nedelja (7 lunarnih meseci).

Umrli je lice kod kojeg je bilo kada nakon živorođenja došlo do trajnog prestanka svih znakova života.

Umrlo odojče je dete kod koga je nakon živorođenja, a pre nego što je navršilo jednu godinu starosti došlo do trajnog prestanka svih znakova života.

Uzrok smrti. Podaci o uzroku smrti zasnivaju se na konceptu osnovnog uzroka smrti. Osnovni uzrok smrti je definisan kao (a) bolest ili povreda koja je pokrenula niz bolesnih stanja koja su direktno dovela do smrti ili b) okolnosti nesrećnog slučaja ili nasilja koji su uzrokovali smrtonosnu povredu.

Nasilna smrt je smrt koja je posledica nesrećnog slučaja (sve vrste saobraćajnih udesa, padovi, utapanja, nesreće sa vatrom, oružjem itd.), samoubistva, ubistva i ostalog (nasilne smrti neutvrđenog porekla, zakonske intervencije i ratne operacije, komplikacije usled medicinskog i hirurškog lečenja).

Definicije nacionalne statistike 

Koncept: Stalno stanovništvo

Živorođeno je dete koje pokazuje znake života (disanje, tj. otkucaji srca) nakon rođenja, čak i za kratko, nezavisno od dužine trudnoće.

Mrtvorođeno je dete rođeno bez znakova života odnosno nije disalo ni pokazivalo neki drugi znak života (kucanje srca, pokreti mišića) a nošeno je duže od 28 nedelja (7 lunarnih meseci).

Umrli je lice kod kojeg je bilo kada nakon živorođenja došlo do trajnog prestanka svih znakova života.

Umrlo odojče je dete kod koga je nakon živorođenja, a pre nego što je navršilo jednu godinu starosti došlo do trajnog prestanka svih znakova života.

Uzrok smrti. Podaci o uzroku smrti zasnivaju se na konceptu osnovnog uzroka smrti. Osnovni uzrok smrti je definisan kao (a) bolest ili povreda koja je pokrenula niz bolesnih stanja koja su direktno dovela do smrti ili b) okolnosti nesrećnog slučaja ili nasilja koji su uzrokovali smrtonosnu povredu.

Nasilna smrt je smrt koja je posledica nesrećnog slučaja (sve vrste saobraćajnih udesa, padovi, utapanja, nesreće sa vatrom, oružjem itd.), samoubistva, ubistva i ostalog (nasilne smrti neutvrđenog porekla, zakonske intervencije i ratne operacije, komplikacije usled medicinskog i hirurškog lečenja).

Koncepti i definicije ESS i nacionalne statistike: Nema razlika

Rođeni i umrli. 

Ciljna grupa je stalno stanovništvo

Rođeni

Umrli

Republika Srbija, regioni i opštine

Napomena: Republički zavod za statistiku od 1999. godine ne raspolaže podacima za AP Kosovo i Metohija, tako da oni nisu sadržani u obuhvatu podataka za Republiku Srbiju (ukupno).

Živorođeni i umrli - prva referentna godina 1961

Živorođeni i umrli - referentni periodi za serije podataka su 1961-1997, 1998-2023

Živorođeni i umrli - razlog za pauze jeste da nemamo podatke za AP Kosovo i Metohiju od 1998. godine



 

Nije primenljivo.

Jedinice merenja su apsolutni brojevi, stope, procentni poeni i koeficijenti.

Referentni period za rođene i umrle je kalendarska godina.

Zakon o zvaničnoj statistici

Program zvanične statistike u periodu od 2021. do 2025. godine 

Uredba o utvrđivanju plana zvanične statistike za 2023. godinu 

Zakon o matičnim knjigama

Zakon o zdravstvenoj zaštiti

Regulation (EU) No 1260/2013 i Regulation (EU) No 205/2014

Eurostat Demographic Balance Data Collection (DEMOBAL) 

Eurostat Population Statistics data collection (POPSTAT)

Eurostat Demography Nowcast 

Ukupno umrli prema uzroku smrti 

Mrtvorođeni i umrli starosti 0-27 dana prema uzroku smrti

Ukupan broj umrlih na nedeljnom nivou

Podaci o nemonetarnim zdravstvenim statistikama 

Zakon o zvaničnoj statistici objavljen u "Službenom glasniku RS", br. 104/09 (članovi 44, 45, 46, 47, 48 i 49)  i br. 24/11 koji obezbeđuju poverljivost podataka. 

Nije primenljivo.

01.07. Saopštenje Vitalni događaji

25.12 Demografska statistika

linkovi

Korisnici pristupaju saopštenju, publikacijama i bazi podataka o relevantnim statističkim podacima preko veb prezentacije.

godišnja

Vitalni događaji, 2023 - online

Publikacije online: 

Demografska statistika, Statistički godišnjak Republike Srbije, Opštine i regioni u Srbiji, 

Statistički kalendar Republike Srbije, Mesečni statistički bilten, Živorođeni i umrli - prethodni rezultati.

Statističko saopštenje online: 

Vitalni događaji, 2023 

U okviru oblasti Stanovništvo

          podoblasti Rođeni i umrli

                 tabele Prirodno kretanje stanovništva, Živorođeni i umrli po polu, Rođeni, Umrli

Zaštita i bezbednost mikropodataka sprovodi se po definisanoj proceduri. 

Republički zavod za statistiku (RZS) kao odgovorni proizvođač zvanične statistike obezbeđuje korišćenje anonimiziranih mikropodataka na osnovu podnetog zahteva.

Mikropodaci se mogu dostaviti u naučne i istraživačke svrhe kao i na osnovu individualnog zahteva a u skladu sa Pravilnikom o načinu i postupku davanja podataka koje proizvodi RZS kao i članom 48 Zakona o zvaničnoj statistici (Davanje individualnih podataka bez identifikatora, "Službeni glasnik RS", broj 104/09). 

Dostavljanje informacija na zahtev korisnika se vrši u skladu sa Pravilima o diseminaciji statističkih podataka i usluga Republičkog zavoda za statistiku i u skladu sa članom 39 i 43 odredbe o diseminaciji podataka i informacija Zakona o zvaničnoj statistici ("Službeni glasnik RS", broj 104/09).     

Demografska statistika, Statistika rođenih, Statistika umrlih. 

Nije primenljivo.

Po uzoru na Evropski statistički sistem, a u skladu sa Politikom kvaliteta, Republički zavod za statistiku nastoji da proizvodnju statističkih podataka potpuno uskladi sa Kodeksom prakse evropske statistike (CoP).

Kodeks prakse evropske statistike je usvojen od strane Odbora za evropski statistički sistem. Statistički organi, u koje spadaju Komisija (Evrostat), nacionalni zavodi za statistiku i druge nacionalne institucije odgovorne za razvoj, proizvodnju i diseminaciju evropskih statistika, zajedno sa vladama, ministarstvima i Evropskim savetom, obavezali su se na pridržavanje ovog Kodeksa.

U toku godine koja se obrađuje - tekuće godine - podaci se porede na mesečnom nivou. Takođe, porede se i sa podacima odgovarajućeg meseca prethodne godine.

Rezultati tekuće godine se upoređuju sa podacima prethodne i ranijih godina.

Ukoliko postoje značajne razlike u prikazanim podacima, analiziraju se razlozi nastalih razlika u podacima.

Glavni korisnici statističkih podataka su vladine institucije, naučne institucije, individualni zahtevi, štampa, nevladine organizacije, agencije, nacionalne organizacije, međunarodne organizacije itd. 

Statističke podatke koriste kako bi unapredili svoj rad i planiranje.

Istraživanje o zadovoljstvu korisnika - poslednje sprovedeno 2023

Rođeni

Podaci o rođenim se iskazuju u dva istraživanja RZS-a (Mesečnom istraživanju o vitalnoj statistici i Statistici rođenih) tj. svaki slučaj rođenja beleži se u Mesečnom istraživanju o vitalnoj statistici i obrađuje se u istraživanju Statistika rođenih. Smatra se da je informacija o broju rođenih za referentnu godinu pouzdana i tačna.

Umrli

Podaci o umrlim licima se iskazuju u dva istraživanja RZS-a (Mesečnom istraživanju o vitalnoj statistici i Statistici umrlih) tj. svaki slučaj smrti beleži se u Mesečnom istraživanju o vitalnoj statistici i obrađuje se u istraživanju Statistika umrlih. Smatra se da je informacija o broju umrlih za referentnu godinu pouzdana i tačna.

Istraživanja o rođenim i umrlim se sprovode na ukupnoj populaciji.

Istraživanja o rođenim i umrlim se sprovode na ukupnoj populaciji.

U skladu sa članom 4 (2) Uredbe Komisije (EU) br. 205/2014, svake godine države članice Komisiji (Eurostatu) dostavljaju podatke na nacionalnom i regionalnom nivou kako je opisano u Aneksu II i srodnim referentnim metapodatcima (definicija strukture metapodataka definisana za Euro SDMX strukturu metapodataka) za referentnu godinu u roku od 12 meseci od kraja referentne godine. 

Podaci o vitalnim događajima godine (T-1) prikupljeni su u do 1. aprila godine T; ovi podaci se objavljuju 1. jula u godini T.

Detaljni podaci po polu, starosti i drugim karakteristikama demografskih događaja u godini (T-1) se objavljuju na dan 25. decembra u godini T.

Statistički podaci o rođenim i umrlim objavljuju se u skladu sa prethodno utvrđenim kalendarom publikovanja.

Ne postoji poseban tretman pauze u vremenskim serijama.

Praksa je da se napiše fusnota prilikom objavljivanja podataka o rođenim i umrlim za Republiku Srbiju za period 1961-2023. godina, koja objašnjava da se podaci do 1997. godine odnose na teritoriju Republike Srbije sa regionom AP Kosovo i Metohija, a podaci od 1998. godine na teritoriju Republike Srbije bez regiona AP Kosovo i Metohija.

Rođeni i umrli:

Podaci su uporedivi od 1961. godine sa pauzom u seriji podataka od 1998. godine (podaci o Kosovu i Metohiji nisu dostupni).

Statistika o rođenim i umrlim je jedini izvor podataka koji prikazuje broj i strukturu rođenih i umrlih u Republici Srbiji. 

U svim publikacijama, sem u publikacijama Mesečni statistički bilten i mesečnom saopštenju SN41 Živorođeni i umrli, podaci vitalne statistike se objavljuju prema prebivalištu majke. 

U publikacijama Mesečni statistički bilten i saopštenju SN41 Živorođeni i umrli, podaci se objavljuju prema mestu događaja.  

Obračun troškova radi se na osnovu materijalnih troškova za štampu i distribuciju obrazaca i vrednosti broja sati koje svi zaposleni utroše u radu na ovim istraživanjima kao i troškovi održavanja IT opreme. 

Opšta politika revizije Republičkog zavoda za statistiku:

Svrha ovog dokumenta jeste da prikaže osnovne principe i standarde za sprovođenje revizije objavljenih statističkih podataka, koji su definisani opštom politikom revizije Republičkog zavoda za statistiku. Opšta politika revizije Zavoda je u potpunosti usklađena sa smernicama iz Priručnika o politici revizije u Evropskom statističkom sistemu (ESS Guidelines on Revision Policy), koji je usvojen od strane Komiteta Evropskog statističkog sistema (European Statistical System Committee).

Politika revizije utvrđuje opšta pravila revizije objavljenih podataka, oblike informisanja korisnika u vezi sa mogućim uzrocima revizije, kategorizaciju revizije i dokumentaciju koja pokriva sve aspekte revizije. Ona predstavlja globalni okvir koji omogućava da svaka statistička oblast definiše svoju politiku revizije u skladu sa svojim specifičnostima.

Radi se usklađivanje sa preporukama UN i EUROSTAT-a i usklađivanje sa metodologijom popisa svakih 10 godina.

Godine 1994. završena je harmonizacija metodologije vitalne statistike sa metodologijom koja je primenjena u popisu 1991. godine.

U 2005. godini smo počeli da prikupljamo podatke o vitalnoj statistici prema metodologiji koja je usaglašena sa metodologijom popisa, koji je sproveden 2002. godine.

U 2015 smo počeli da prikupljamo podatke o vitalnoj statistici prema metodologiji koja je usaglašena sa metodologijom popisa, koji je sproveden u 2011. godini.

Takođe, istraživanja o rođenim i umrlim se sprovode prema metodologiji koja je usklađena sa preporukama: UN Principles and Recommendations for a Vital Statistics System Revision 2, Regulation (EU) No 1260/2013 of the European Parliament on European demographic statistics, Regulation (EU) No 205/2014.

Matične knjige rođenih i umrlih - elektronske i u papiru - se vode za matično područje i čuvaju se u kancelarijama sedišta matičnog područja.

Podaci se prikupljaju mesečno.

​Rođeni - papirni i elektronski obrazac

Papirni obrazac

Zavod za statistiku sastavlja metodološka uputstva, uspostavlja instrumente za sprovođenje istraživanja, formira i primenjuje standardne šifarnike potrebne za istraživanje, priprema i štampa statističke obrasce i distribuira ih područnim odeljenjima. Područna odeljenja distribuiraju obrasce izveštajnim jedinicama na svojoj teritoriji, prikupljaju podatke, kontrolišu obuhvat, preciznost i potpunost podataka, vrše unos podataka, logičku kontrolu i ispravku podataka. 

Elektronski obrazac

Ministarstvo za državnu upravu i lokalnu samoupravu dostavlja slogove sa podacima o rođenim RZS-u za sva rođenja koja su registrovana tokom godine. Podaci se dostavljaju putem elektronskog obrasca, u skladu sa Procedurom za preuzimanje i korišćenje podataka iz administrativnih izvora u statističke svrhe. 

Umrli - papirni obrazac

Zavod za statistiku sastavlja metodološka uputstva, uspostavlja instrumente za sprovođenje istraživanja, formira i primenjuje standardne šifarnike potrebne za istraživanje, priprema i štampa statističke obrasce o umrlim i distribuira ih područnim odeljenjima.

Područna odeljenja distribuiraju obrasce izveštajnim jedinicama na svojoj teritoriji, prikupljaju popunjene obrasce, vrše kontrolu obuhvata, kontrolu tačnosti i potpunosti podataka, prosleđuju obrasce zavodima/institutima za javno zdravlje (u kojima nadležni lekar izdvaja šifre osnovnog uzroka smrti i prirode povrede sa Potvrde o smrti i upisuje ih na obrazac DEM-2) i vrše unos kompletnog obrasca DEM-2 i ispravku podataka.

Obrada podataka završava se programom za tabeliranje. Tabeliranje je upotreba programa za tabeliranje podataka po unapred zadatim indikatorima i predstavlja finalnu fazu obrade podataka. 

Na osnovu detaljnih podataka o stanovništvu i drugim vitalnim događajima, izračunavaju se stope, indeksi, proseci korišćenjem određenih metoda izračunavanja.




 

Nije primenljivo.

Nije primenljivo.