Popis stanovništva, domaćinstava i stanova 2011. godine

Odeljenje za popis stanovništva

Načelnik Odeljenja za popis stanovništva

Milana Rakića 5, Beograd

011/2401-347

-

Popis stanovništva, domaćinstava i stanova predstavlja organizovano prikupljanje podataka o stanovništvu jedne zemlje i  najvažniji statistički izvor pojedinačnih statističkih podataka. Osim toga, popis predstavlja osnovni izvor podataka za male geografske oblasti.

- Osnovne jedinice popisa su: lica, domaćinstva i stanovi.

- Popis stanovništva 2011. godine sproveden je u periodu od 1. do 15. oktobra 2011. godine kao tradicionalni popis (popisivanje "od vrata do vrata", pri čemu su obučeni popisivači popunjavali papirne obrasce).  U periodu 16–18. oktobra  bilo je omogućeno naknadno popisivanje lica koja iz bilo kog razloga nisu popisana, kako u prostorijama popisne komisije, tako i na terenu (po pozivu građana, mobilni timovi su izlazili na teren i vršili popisivanja). U većim gradovima (Beograd, Novi Sad, Niš, Kragujevac) dežurstva popisnih komisija i mobilnih timova produžena su do 20. oktobra.

-Post-popisna anketa sprovedena je u periodu od 22. oktobra do 5. novembra 2011. godine na uzorku od 250 popisnih krugova.

-Za potrebe terenske realizacije Popisa angažovano je preko 40 000 direktnih učesnika (popisivača, opštinskih i republičkih instruktora, članova popisnih komisija i dr.). 

-Osnovni popisni obrasci (Popisnica i Upitnik za domaćinstvo i stan) prevedeni su na 8 jezika nacionalnih manjina i na engleski jezik.

-U saradnji sa Republičkim geodetskim zavodom izrađene su i odštampane ortofoto skice statističkih i popisnih krugova koje su sadržale adresne podatke.

-Za unos podataka korišćen je sistem za optičko prepoznavanje karaktera (OCR).

- U skladu sa Zakonom o Popisu 2011, preliminarni rezultati objavljeni su  15. novembra  2011. godine, mesec dana nakon završetka terenske realizacije popisa. Diseminacija konačnih rezultata odvijala se sukcesivno,  počev od novembra 2012. godine. 

Popis 2011. godine nije sproveden na teritoriji AP Kosovo i Metohija, dok je u opštinama Preševo i Bujanovac zabeležen smanjen obuhvat jedinica popisa zbog bojkota od strane većine pripadnika albanske nacionalne zajednice.

Za šifriranje i iskazivanje podataka popisa primenjene su sledeće  međunarodne klasifikacije:

- Međunarodna standardna klasifikacija zanimanja MSKZ-08 (ISCO-08), proširena  određenim zanimanjima iz Jedinstvene nomenklature zanimanja

-  Međunarodna Klasifikacija delatnosti (NACE Rev. 2)

-  Međunarodna standardna klasifikacija obrazovanja (ISCED-97)

http://www.stat.gov.rs/istrazivanja/klasifikacije/

Nije primenljivo.

Uobičajeno stanovništvo

U Popisu 2011. godine, za utvrđivanje ukupnog broja stanovnika nekog područja primenjen je koncept „uobičajenog stanovništva“. Prema ovom konceptu, lice se smatra stanovnikom onog mesta u kojem sâmo (u slučaju samačkog domaćinstva) ili sa članovima svog domaćinstva provodi najveći deo svog vremena, odnosno dnevni/noćni odmor, nezavisno od toga gde ima prijavljeno prebivalište. Time su u ukupno stanovništvo određenog mesta uključena lica koja su u tom mestu živela neprekidno najmanje godinu dana pre kritičnog momenta popisa, kao i lica koja su u tom mestu živela kraće od 12 meseci, ali s namerom da u njemu ostanu najmanje godinu dana.

Lica koja su u kritičnom momentu popisa privremeno (kratkotrajno) bila odsutna iz mesta uobičajenog stanovanja, zbog godišnjeg odmora, službenog puta, lečenja i slično, uključena su u ukupno stanovništvo tog mesta.

Lica koja nisu ispunila kritrijum da budu uključena u uobičajeno stanovništvo mesta u kojem su popisana, smatraju se privremeno prisutnim licima.

Pojedine kategorije stanovništva imaju specifičan tretman, koji donekle odstupa od navedenog pravila, i to:

-Lica koja rade u drugom mestu u zemlji ili u inostranstvu uključena su u ukupno stanovništvo mesta uobičajenog stanovanja svog domaćinstva ukoliko se u to mesto vraćaju najmanje jednom nedeljno.

-Učenici osnovne i srednje škole koji se školuju u drugom mestu u Republici Srbiji ili u inostranstvu, kao i lica koja studiraju u drugom mestu u Republici Srbiji, ubrajaju se u ukupno stanovništvo mesta u kojem živi njihovo domaćinstvo, nezavisno od dužine odsustva, od namere i od učestalosti vraćanja.

- Građani Republike Srbije koji studiraju u inostranstvu uključeni su, nezavisno od dužine odsustva, u ukupno stanovništvo mesta stanovanja svog domaćinstva ukoliko se najmanje jednom nedeljno vraćaju u to mesto.

-Strani studenti koji se školuju u našoj zemlji ubrajaju se u ukupno stanovništvo mesta u kojem su popisani ukoliko se u svoju domovinu ne vraćaju nedeljno.

-Deca koja posle razvoda roditelja žive naizmenično u dva domaćinstva uključuju se u

ukupno stanovništvo mesta u kojem provode više vremena. U slučaju da podjednako vremena provode u oba domaćinstva, uključuju se u stanovništvo mesta u kojem su se zatekla u kritičnom momentu popisa.

-Beskućnici i druga lica bez stalne ili privremene adrese uključeni su u ukupno stanovništvo mesta u kojem su popisani.

Lica izbegla sa prostora bivših republika SFRJ i interno raseljena lica sa prostora AP Kosovo i Metohija uključuju se u ukupno stanovništvo, u skladu sa istim pravilima.

Demografske karakteristike

Pol – osnovno obeležje

Pol je biološko obeležje lica. Lice može biti muškog ili ženskog pola.

Starost – osnovno izvedeno obeležje

Starost se iskazuje u navršenim godinama života. 

Bračni status- osnovno obeležje

Bračni status se odnosi na formalno-pravni tj. zakonski bračni status lica (de jure status). Odgovor na ovo pitanje davala su sva lica, uključujući i  lica koja žive u vanbračnoj zajednici.

Prema bračnom statusu lica su svrstana u sledeće kategorije:

Neoženjen/neudata - lice koje do „kritičnog momenta“ popisa nikad nije sklopilo brak.

Oženjen/udata – lice koje je sklopilo brak u skladu sa važećim zakonskim propisima.

Za sva lica koja su se doselila iz inostranstva (uključujući i republike nekadašnje SFRJ),  za povratnike s privremenog rada/boravka u inostranstvu kao i za sva lica koja su rođena u nekoj od republika SFRJ, a doselila su se u Srbiju pre raspada SFRJ, ili su zbog izbijanja ratnih sukoba pod prinudom izbegla u Srbiju smatra se da su  živela/boravila u inostranstvu. Za decu mlađu od godinu dana nije upisivan odgovor na ovo pitanje.

Za lica koja  su  ikada  živela/boravila van Republike Srbije neprekidno godinu dana i duže, prikupljen je i podatak o godini dolaska/povratka. Godina dolaska/povratka odnosi se na kalendarsku godinu u kojoj se lice  nastanilo u zemlji.

Ako je lice do kritičnog momenta popisa više puta živelo/boravilo u inostranstvu, pitanje se odnosilo na poslednji boravak uinostranstvu (duži od godinu dana).

Država u kojoj je lice živelo/boravilo  – dopunsko obeležje

Za  lica  koja  su  ikad živela/boravila  van Republike Srbije neprekidno godinu dana i duže prikupljen je podatak o državi iz koje se doselilo (upisivan je naziv države u skladu sa međunarodnim granicama u vreme Popisa). U svrhu međunarodne uporedivosti podataka, korišćena je klasifikacija - Standardne šifre država i područja za statističku upotrebu, ST/ESA/STAT/SER.M/49/Rev.4 (Odeljenje za statistiku UN).

Razlog dolaska/povratka - dopunsko obeležje

Za  lica  koja  su  ikad živela/boravila  van Republike Srbije neprekidno godinu dana i duže prikupljen je i podatak o razlogu dolaska/povratka u RS.

Prethodno mesto uobičajenog stanovanja i datum dolaska u sadašnje mesto – osnovno obeležje

Pitanje se odnosi na poslednje preseljenje. Ukoliko se lice doselilo iz drugog mesta u Republici Srbiji upisivan je naziv naselja i opštine iz koje se doselilo (u skladu sa teritorijalnom organizacijom u vreme popisa), dok je za lica koja su se doselila iz inostranstva upisivan naziv strane državem (u skladu sa međunarodnim granicama u vreme Popisa).  Izuzetno, za interno raseljena lica sa područja AP Kosovo i Metohija (posle 24. marta 1999), upisivan je naziv naselja i opštine na području AP Kosovo i Metohija odakle su prinudno raseljena, čak iako su više puta menjala mesto stanovanja posle prinudnog preseljenja.

Za lica koja su se doselila prikupljen je i podatak o datumu doseljenja (kalendarska godina i mesec) u sadašnje mesto (uobičajenog) stanovanja. Za raseljena lica upisivan je datum kada su raseljena iz naselja u kojem su živela pre 24. marta 1999. godine na području AP Kosovo i Metohija.

Za lica koja su kao učenici, studenti, radnici, itd. privremeno boravila u nekom naselju, a zatim se u tom naselju i trajno nastanila, prikupljen je podatak o datumu kada su se stalno nastanila u tom naselju.

Autohtono i doseljeno stanovništvo

Autohtonim stanovništvom smatraju se lica koja neprekidno od rođenja stanujuu istom naselju, odnosno lica koja se nikada nisu selila. Stanovništvo koje se u naselje stanovanja doselilo iz drugog naselja u Republici Srbiji ili iz inostranstva smatra se doseljenim stanovništvom.

Dnevnim migrantima se smatraju lica koja rade ili se školuju van mesta svog uobičajenog stanovanja, ali se svakodnevno ili više puta nedeljno u njega vraćaju. Smatra se da se lice svakodnevno vraća u mesto stalnog stanovanja i u slučaju kada je zbog prirode posla odsutno, odnosno kada ima smenu od 24 sata ili čak dvodnevnu smenu od 48 sati (npr. u saobraćajnim, zdravstvenim ili nekim drugim službama).

Etno-kulturalne karakteristike

Pitanja o etno-kulturalnim karakteristikama - nacionalna pripadnost, maternji jezik i veroispovest spadaju u dopunska obeležja. Sva tri pitanja su  formulisana kao pitanja otvorenog tipa, uz pravnu pouku o tome da, prema Ustavu Republike Srbije, građani nisu dužni da se izjasne o svojoj veroispovesti (član 43), odnosno o svojoj nacionalnoj pripadnosti (član 47).

Pri davanju odgovora na pitanje o veroispovesti nije bilo važno da li je lice upisano u knjigu pripadnika neke veroispovesti, već da li lice sebe smatra pripadnikom neke veroispovesti.

Pod maternjim jezikom podrazumeva se jezik kojim je lice progovorilo u najranijem detinjstvu, odnosno ako se u domaćinstvu govori više jezika, onaj jezik koji lice smatra maternjim.

Obrazovne karakteristike

Najviša završena škola – osnovno obeležje

Pod najvišom završenom školom podrazumeva se škola čijim je završavanjem lice steklo najviši stepen obrazovanja. Pitanje o školskoj spremi odnosilo se isključivo na obrazovanje stečeno u zvaničnom školskom sistemu, tako da obrazovanje koje se stiče u okviru nestandardnih programa, tzv. neformalno obrazovanje, nije uzeto u obzir kao odgovor na ovo pitanje.

U slučaju da je lice završilo srednju, višu, visoku školu, fakultet ili akademiju,  prikupljen je i podatak o vrsti završene škole. Šifriranje vrste završene škole vršeno je tokom obrade popisne građe prema  Sistematskom spisku završenih škola izrađenom za potrebe obrade podataka u Popisu 2011, koji je usklađen sa Međunarodnom standardnom klasifikacijom obrazovanja (ISCED 97).

Podaci o najvišoj završenoj školi iskazani su za lica stara 15 i više godina.

Stečeno zvanje – dopunsko obeležje

Podatak o najvišem stečenom zvanju prikupljan je samo za lica koja su završila visoku školu/fakultet/akademiju.

Škola koju lice pohađa – dopunsko obeležje

Podatak je prikupljen za sva lica koja pohađaju školu, redovno ili vanredno (uključujući i decu koja pohađaju pripremni predškolski program), bez obzira da li se školuju u Republici Srbiji ili  u inostranstvu.

Ukoliko je lice privremeno prekinulo školovanje zbog bolesti, izdržavanja kazne i sl, prikupljen je podatak o stepenu škole koju je lice pohađalo u momentu prekida, odnosno ukoliko je posle upisa privremeno prekinulo školovanje, prikupljen je podatak o stepenu škole koju je upisalo.

Pismenost – dopunsko obeležje

Pismenim se smatraju učenici osnovnih škola i učenici škola višeg ranga od osnovne, kao i lica koja se u momentu popisa ne školuju ali su završila više od 3 razreda osnovne škole.

Takođe, pismenim se smatraju lica bez škole i sa 1-3 razreda osnovne škole koja se izjasne da mogu da pročitaju i da napišu tekst u vezi sa svakodnevnim životom, bez obzira na to kojim jezikom i pismom se služe.

Po­da­ci o pi­sme­no­sti iskazani su za sta­nov­ni­štvo sta­ro 10 i vi­še go­di­na.

Kompjuterska pismenost – dopunsko obeležje

Lice je kompjuterski pismeno ukoliko ume da obavi četiri osnovne aktivnosti na računaru, i to: obradu teksta, izradu tabela, slanje i primanje elektronske pošte i korišćenje interneta.  Smatra se da lice delimično poznaje rad na računaru ukoliko ume da obavlja jednu, dve ili tri aktivnosti na računaru, ali ne i sve četiri navedene. Kompjuterski nepismena lica ne umeju da obavljaju ni jednu navedenu aktivnost na računaru.

Podatak je prikupljen za lica stara 10 i više godina, dok je iskazan  za lica stara 15 i više godina.

Ekonomske karakteristike

Tekuća aktivnost - osnovno obeležje

Primenjen je koncept tzv. tekuće aktivnosti, tj. „radne snage“ pa su stoga svi podaci o ekonomskim karakteristikama stanovništva izvedeni na osnovu odgovora o aktivnosti u nedelji koja je prethodila Popisu (od 24. do 30. septembra 2011. godine). 

Ekonomski aktivno stanovništvo („radna snaga“) obuhvata:

- lica koja obavljaju zanimanje i

- nezaposlena lica.

Kontingent lica koja obavljaju zanimanje čine:

- lica koja su u nedelji pred Popis bar jedan sat obavljala bilo kakav plaćeni posao (u novcu ili u naturi) nezavisno od toga da li imaju formalno-pravni ugovor o zaposlenju, samo usmeni dogovor sa poslodavcem ili samostalno obavljaju posao, uključujući i neplaćena lica koja su radila u radnji člana porodičnog domaćinstva ili na porodičnom imanju;

- lica koja imaju posao, ali su iz objektivnih razloga bila sprečena da ga obavljaju u referentnoj nedelji zbog bolesti, godišnjeg odmora, štrajka i sl.

Nezaposlenima se smatraju lica koja nisu radila u referentnoj nedelji, koja aktivno traže posao (preko službe za zapošljavanje ili samostalno) i koja bi mogla da počnu da rade u naredne dve nedelje u odnosu na „kritični momenat popisa“. Nezaposlena lica razvrstana su na lica koja su nekada radila i lica koja traže prvo zaposlenje

Ekonomski neaktivno stanovništvo čine:

- lica koja u nedelji pre Popisa nisu radila i nisu tražila posao, i koja nisu bila u mogućnosti da počnu da rade u roku od dve nedelje ukoliko bi im posao bio ponuđen

- deca mlađa od 15 godina,

- penzioneri,

- lica sa prihodima od imovine,

- učenici/studenti (stari 15 i više godina),

- lica koja obavljaju samo kućne poslove u svom domaćinstvu (domaćice) i

- ostala lica (lica koja nije bilo moguće razvrstati u neku od prethodnih kategorija ekonomski neaktivnih, npr. deca starija od 14 godina koja se ne školuju i ne traže posao, lica nesposobna za rad, lica koja su se u referentnom periodu nalazila na izdržavanju kazne zatvora ili mere pritvora i dr).

Podaci o ekonomskim karakteristikama prikupljani su za lica stara 15 i više godina. Maksimalna starosna granica nije definisana zbog činjenice da lica mogu da budu ekonomski aktivna i nakon izlaska iz tzv. radnog kontingenta (15–64 godine).

Zanimanje – osnovno obeležje

Pitanje o zanimanju odnosilo se na vrstu posla koji je lice obavljalo u nedelji pred popis.

Ukoliko je neko lice u nedelji pred popis odsustvovalo s posla, upisivan je podatak o zanimanju koje lice uobičajeno obavlja. Za lice koje je u posmatranoj nedelji obavljalo više poslova, upisivano je zanimanje na kojem je to lice provelo najveći deo radnog vremena ili na kojem je ostvarilo najveći prihod.

Izuzetak su bila nezaposlena lica koja su „nekada radila“. Za ova lica trebalo je upisati što precizniji naziv zanimanja koje su obavljala na poslednjem plaćenom poslu.

Podaci o zanimanju prikupljani su za sva ekonomski aktivna lica stara 15 i više godina koja obavljaju zanimanje, kao i za nezaposlena lica koja su nekada radila. Maksimalna starosna granica nije definisana zbog činjenice da lica mogu da budu ekonomski aktivna i nakon izlaska iz radnog kontingenta (15–64 godine).

Za iskazivanje podataka o zanimanju primenjena je interna Klasifikacija zanimanja koja je kao osnovu koristila međunarodnu standardnu klasifikaciju zanimanja (MSKZ-08). Ekonomski aktivno stanovništvo koje obavlja zanimanje razvrstano je prema zanimanju u 10 osnovnih grupa zanimanja i kategoriju „nepoznato zanimanje“.

Delatnost – osnovno obeležje

Delatnost predstavlja vrstu proizvodnje ili aktivnosti koja se obavlja u preduzeću, radnji, ustanovi, zadruzi, privatnoj radnji (zanatskoj, trgovinskoj, ugostiteljskoj i sl.) u kojoj lice radi. Za lica koja rade na svom ili na tuđem poljoprivrednom imanju upisivana je delatnost koja se pretežno obavlja na imanju.

Za nezaposlena lica koja su nekada radila upisivana je delatnost firme na poslednjem plaćenom poslu.

Radi dobijanja što preciznijih podataka o delatnosti, prikupljen je i podatak o nazivu preduzeća, radnje, ustanove i dr. u kojoj lice radi.

Odgovor o nazivu preduzeća, radnje, ustanove i dr. nije upisivan za lica koja obavljaju delatnost na svom ili tuđem poljoprivrednom imanju, za lica koja samostalno obavljaju zanimanje koje nije formalno registrovano ili se nalaze na radu u inostranstvu.

Podaci o delatnosti prikupljani su za aktivna lica stara 15 i više godina koja obavljaju zanimanje. Gornja starosna granica nije definisana, jer lica mogu da budu ekonomski aktivna i nakon izlaska iz tzv. radnog kontigenta (15–64 godine).

Podaci o deltnosti iskazani su u skaldu sa Uredbom o klasifikaciji delatnosti iz 2010. godine koja je u potpunosti uporediva sa međunarodnom klasifikacijom delatnosti NACE Rev. 2. Lica su razvrstana prema delatnosti u 21 sektor delatnosti i kategoriju „nepoznata delatnost“.

Radni status- osnovno obeležje

Radni status se odnosi na vrstu eksplicitnog ili implicitnog ugovora o zaposlenju s drugim osobama ili organizacijama za koje osoba obavlja posao. U slučaju kada je neko lice u nedelji pred popis obavljalo više zanimanja, radni status tog lica određivan je u odnosu na zanimanje koje je navedeno kod pitanja o zanimanju.

Za lice koje ne radi, ali je nekada radilo obeležen je radni status koji je to lice imalo na poslednjem plaćenom poslu.

Zaposleno lice - lice koje radi na osnovu formalno-pravnog ugovora o zaposlenju koje je sklopilo sa poslodavcem u bilo kom sektoru svojine i ostvaruju zaradu u novcu ili u naturi, bez obzira na to da li radi na određeno ili neodređeno vreme ili na osnovu ugovora o privremenim i povremenim poslovima i bez obzira na način na koji je organizovano privredno društvo (preduzeće), radnja, zadruga ili ustanova u kojoj lice radi.

Poslodavac – lice koje radi u vlastitom preduzeću, ustanovi ili radnji  kao vlasnik ili suvlasnik i pri obavljanju posla, pored sebe, zapošljava još najmanje jedno ili više lica.

Samostalno obavlja delatnost- lice koje samostalno obavlja delatnost odnosno posao kojim se bavi i pri tome ne zapošljava druga lica, uključujući i lice koje obavlja delatnost u vidu zanimanja.

Individualni poljoprivrednik -  lice koje obavlja neko poljoprivredno zanimanje na svom ili tuđem porodičnom poljoprivrednom imanju i ne zapošljava druga lica.

Pomažući (neplaćeni) član u radnji člana porodičnog domaćinstva -  član porodičnog domaćinstva (bračni drug, dete, roditelj) koji radi u radnji nekog od članova domaćinstva bez zarade ili naknade.

Pomažući (neplaćeni) član na porodičnom imanju - član porodičnog domaćinstva (bračni drug, dete, roditelj) koji pomaže članu domaćinstva u vođenju poljoprivrednog gazdinstva (imanja), a nije plaćeno za svoj rad.

Radi na osnovu ugovora o delu, autorskog ugovora, ugovora o posredovanju i zastupanju i sl. - lice koje radi na osnovu ugovora o delu (honorarno), ugovora o posredovanju i zastupanju, autorskog i sličnog ugovora i ostvaruje ugovorenu naknadu kao jedini izvor prihoda.

Član zadruge - lice koje posluje na zadružnim principima.

Ostalo - lice koje ne može da bude razvrstano ni u jednu od navedenih kategorija, kao što je lice koje radi za sopstveni račun, tj. samostalno pronalazi, dogovara i obavlja posao, kao i za lice koje obavljanjem posla ostvaruje naknadu na koju se ne uplaćuju odgovarajući porezi i doprinosi ili druga primanja na osnovu rada (na primer: rad kućnih pomoćnica, davanje časova, rad uličnih i drugih prodavaca i drugih lica čiji rad nije registrovan) kao i za lice koje radi za poslodavca, ali bez sklopljenog formalnog ugovora o zaposlenju.

Mesto rada - dopunsko obeležje

Podatak je prikupljan samo za zaposlena lica, odnosno za lica koja su radila u nedelji pred popis, kao i za lica koja nisu radila, ali imaju posao na koji će se vratiti.

Prikupljeni su podaci o tome da li lice radi kod kuće, na poljoprivrednom imanju, van kuće - na stalnoj adresi, u inostranstvu, ili je bez stalnog mesta rada.

Kod kuće - prikazani su podaci za lice koje radi kod kuće ali nema registrovanu radnju/firmu na kućnoj adresi.

 Smatra se da lice radi van kuće, na stalnoj adresi ukoliko obavlja posao radeći u prostorijama preduzeća (privrednog društva), radnje, ustanove, zadruge ili druge organizacije (kancelarija, ordinacija, salon, prodavnica, hala i sl.), zatim, ukoliko lice radi na terenu ali instrukcije u vezi s poslom i njegovom organizacijom dobija u mestu gde se nalazi sedište njegovog preduzeća i gde ostvaruje prava koja mu pripadaju na osnovu rada kao i za lice koje ima zakupljenu tezgu na pijaci. Takođe, smatra se da lice radi van kuće, na stalnoj adresi i ukoliko je radnja/firma registrovana na istoj adresi na kojoj lice stanuje (na kućnoj adresi). 

Na poljoprivrednom imanju - prikazani su podaci za lice koje radi na poljoprivrednom imanju, bez obzira na to da li radi na sopstvenom ili na tuđem poljoprivrednom imanju, kao i za pomažućeg (neplaćenog) člana domaćinstva koji radi na porodičnom imanju.

Bez stalnog mesta rada - dati su podaci za lica koja nemaju stalno „mesto rada“ (na primer: ulični prodavac, lice koje održava higijenu po stanovima itd.), kao i za najamne građevinske radnike koji nisu zaposleni u nekom preduzeću, nego samostalno pronalaze i obavljaju poslove na terenu. 

Izvori sredstava za život u godini koja je prethodila popisu – dopunsko obeležje

Podaci o izvorima sredstava za život prikupljeni su se za sva lica, bez obzira na to da li su zaposlena ili nisu. Ukoliko je lice imalo više različitih izvora sredstava za život (bilo stalnih ili povremenih), podaci su prikupljeni o svim izvorima. U tom slučaju, lice je davalo i odgovor na pitanje o glavnom izvoru sredstava za život tj. o izvoru koji je bio najveći ili najredovniji tokom posmatrane godine.

Iskazani su podaci o glavnom izvoru sredstava za život.

Izvori prihoda  domaćinstva – izvedeno dopunsko obeležje

Izvor prihoda domaćinstva izvodi se tokom obrade podataka na osnovu odgovora na pitanje o izvorima sredstava za život u poslednjih godinu dana za svakog člana domaćinstva.

Za lica kojima je glavni izvor sredstava za život zarada ili druga primanja na osnovu rada, kao dodatni kriterijum korišćena je informacija o tome da li to lice obavlja poljoprivredno ili nepoljoprivredno zanimanje.

Geografske karakteristike

Lokacija mesto rada – osnovno obeležje

Pitanje se odnosi na preciznu lokaciju na kojoj lice obavlja svoj posao (naselje/opština/ulica/kućni broj). 

Lokacija škole/fakulteta/akademije – dopunsko obeležje

Pitanje se odnosi na lokaciju na kojoj se nalazi obrazovna ustanova koju lice pohađa (naselje/opština/strana zemlja).

Način putovanja na posao  – dopunsko obeležje

Način putovanja odnosi se na prevozno sredstvo koje lice najčešće koristi za odlazak na posao, odnosno na prevozno sredstvo kojim svakodnevno prelazi najveću udaljenost (uključujući i modalitet - pešice). U slučaju kada je lice koristilo više različitih prevoznih sredstava za odlazak na posao/školu bilo je neophodno da se opredeli za najviše dva, za ona koja najčešće koristi, odnosno kojima svakodnevno prelazi najveću udaljenost.

Zbir svih modaliteta ne daje ukupan broj ekonomski aktivnog stanovništva koje obavlja zanimanje van kuće, na stalnoj adresi s obzirom na to da je lice moglo da da više od jednog odgovora o načinu putovanja na posao, i u tom slučaju je iskazano u dve kolone.

Funkcionisanje i socijalna integrisanost (invaliditet) - dopunsko obeležje

Prilikom definisanja metodoloških odrednica za prikupljanje podataka o invaliditetu korišćen je sociološki pristup prema kome osoba može smatrati da, i pored postojanja određenog zdravstvenog problema, nema poteškoća u obavljanju svakodnevnih aktivnosti  zahvaljujući podršci okoline, korišćenju odgovarajućih pomagala i slično.

Prilikom tabeliranja podataka, definisana su tri kontingenta: osobe s invaliditetom, osobe bez invaliditeta i osobe čiji je status invaliditeta nepoznat,  na osnovu odgovora lica da li, i u kojoj meri, imaju poteškoće u obavljanju svakodnevnih   aktivnosti kod kuće, u školi ili na poslu zbog problema sa vidom, sluhom,  hodom, pamćenjem/koncentracijom, samostalnošću pri odevanju / ishrani /   održavanju lične higijene ili komunikacijom.

Osobe s invaliditetom - lica za koja je kao odgovor na pitanje o makar jednom problemu  obeležen modalitet „(da) ima mnogo poteškoća“ ili „(da) potpuno je onemogućeno“.

Osobe bez invaliditeta - lica za koja su na pitanja o svim navedenim problemima obeleženi odgovori „nema“ ili „(da) ima malo poteškoća“.

Osobe čiji je status invaliditeta nepoznat - lica koja nisu želela da odgovore na pitanja o funkcionisanju i socijalnoj integrisanosti ili popisivač nije obeležio nijedan od ponuđenih odgovora.

U skladu sa preporukama Vašingtonske grupe za statistiku invaliditeta, primenjene su sledeće definicije:

Smatra se da lice ima problem s vidom u slučaju kada nemože da vidi predmete u neposrednoj blizini ili na određenoj udaljenosti, čak i ako nosi naočare ili kontaktna sočiva.

Problem sa sluhom (čak i ako nosi slušni aparat) podrazumeva da lice ne razlikuje zvukove iz različitih izvora, čuje samo na jedno uho ili je nagluvo ili gluvo.

Lice ima problem sa hodom ili penjanjem uz stepenice ukoliko se otežano kreće po ravnoj površini ili uz stepenice, ili unutar ili izvan kuće/stana, kao i ukoliko ne može da se kreće bez pomoći druge osobe ili nekog pomagala.

Ukoliko lice ne može da se usredsredi da pročita ili da napiše neki tekst ili zaboravlja osnovne informacije (npr. datum rođenja i sl.) smatra se da ima problem sa koncentracijom, odnosno sa pamćenjem. Ovoj kategoriji ne pripadaju lica koja usled trenutne preopterećenosti obavezama, usled stresa ili zbog korišćenja medikamenata imaju poteškoće s pamćenjem ili sa koncentracijom.

Lica koja nisu u stanju da se potpuno samostalno odevaju, uzimaju hranu, održavaju ličnu higijenu, odnosno ukoliko su potpuno onemogućena da bez pomoći druge osobe obavljaju pomenute aktivnosti, pripadaju kategoriji lica koja imaju problem sa samostalnošću pri odevanju/ishrani/održavanju lične higijene.

Lica imaju problem sa komunikacijom (govor, međusobno razumevanje) ukoliko usled delimičnog ili trajnog oštećenja govornog aparata, moždanog udara ili nekog drugog oboljenja imaju problem sa izgovaranjem reči, što im otežava ili potpuno onemogućava razmenu informacija sa drugim licima.

U okviru modaliteta – vid, sluh, hod, pamćenje/koncentracija, samostalnost, komunikacija, iskazan je ukupan broj lica za koja je kao odgovor na pitanje o konkretnom problemu obeležen modalitet „(da) ima mnogo poteškoća“ ili „(da) potpuno je onemogućeno“. Zbir pomenutih modaliteta ne daje ukupan broj osoba s invaliditetom, s obzirom na to da je jedno lice moglo da odgovori da ima mnogo poteškoća ili da je potpuno onemogućeno kod više različitih vrsta problema.

Domaćinstva i porodice

Domaćinstvo je jedna od osnovnih jedinica popisa.

U Popisu je primenjen „housekeeping“ koncept, po kojem se pod privatnim domaćinstvom  smatra svaka porodična ili druga zajednica lica koja zajedno stanuju i zajednički troše svoje prihode za podmirivanje osnovnih životnih potreba (stanovanja, ishrane i drugih). Privatno domaćinstvo može biti:

- samačko (kada jedno lice živi sâmo u stanu ili u delu stana i samostalno podmiruje svoje potrebe i nije član domaćinstva u nekom drugom mestu) i

- višečlano (kada se više lica, bilo da su u srodničkim odnosima ili ne, udružuju u podeli troškova stanovanja i ishrane).

Kolektivna ili institucionalna domaćinstva čine lica čije potrebe (stanovanje/nega/izdržavanje i sl.) obezbeđuju određene institucije. Ova  domaćinstva najčešće žive u objektima za kolektivno stanovanje, u kojima se pojedine prostorije zajednički koriste (ustanove za trajno zbrinjavanje dece i odraslih, manastiri ili druge verske ustanove, bolnice za smeštaj neizlečivih bolesnika, i slično). Izuzetno, članovi kolektivnih domaćinstava mogu živeti i u konvencionalnim stanovima (npr. „sigurne kuće“).

Beskućnici su lica bez stalne ili privremene adrese stanovanja. Pri­mar­ni beskućnici  su lica koja žive na ulici, bez kro­va nad gla­vom, tj. bez skloništa koje se smatra stambenim prostorom. Sekundarni  beskućnici  su lica koja žive u objektima nastanjenim iz nužde, kao što su šupe, barake, prikolice, vagoni, podrumi, šatori, šlepovi, odnosno kartonska i nehigijenska naselja.

Beskućnici su uključeni  u ukupno stanovništvo mesta u kojem su popisani.

Porodica predstavlja izvedenu jedinicu popisa. Porodica je zajednica koju čine bračni ili vanbračni par, ili roditelji (oba ili jedan) i njihova deca. Dete može biti biološko, pastorak ili usvojeno. Pri tome, detetom se smatra svako lice, bez obzira na starost i na bračni status, koje živi u domaćinstvu s jednim roditeljem ili sa oba roditelja i koje u tom domaćinstvu nema bračnog/vanbračnog partnera ili svoje dete.

Iskazani su podaci za sledeće tipove porodica:

- bračni par bez dece

- vanbračni par bez dece

- bračni par s decom

- vanbračni par s decom

- majka s decom

Stanovi

Vrsta stambene jedinice – osnovno obeležje

Stan je građevinski povezana celina namenjena za stanovanje, koja se sastoji od jedne ili više soba sa odgovarajućim pomoćnim prostorijama (kuhinja, ostava, predsoblje, kupatilo, nužnik i sl.) ili bez pomoćnih prostorija i ima jedan ili više posebnih ulaza.

U nastanjene stanove svrstani su stanovi koji su u vreme popisa korišćeni kao stanovi za stalno stanovanje najmanje jednog lica.

Kao privremeno nenastanjen stan popisan je stan koji je u vreme popisa bio prazan zbog toga što je nov i još neuseljen, ili je ispražnjen radi preseljenja, adaptacije, popravke i sl. i prazan stan čiji vlasnik živi u drugom stanu ili u drugom mestu, a stan ne koristi niti ga izdaje.

Kao napušten stan popisan je stan koji se duže vreme ne koristi jer je napušten (vlasnik iselio u drugo mesto  ili je umro a stan nije izdao duže vreme).

Stanove koji se koriste povremeno čine stanovi koji se koriste za odmor i rekreaciju i stanovi koji se koriste u vreme sezonskih radova u poljoprivredi.

Stanove koji se isključivo koriste za obavljanje delatnosti čine stanovi koji nisu građevinski prepravljeni (adaptirani) u poslovne prostorije i u kojima niko ne stanuje, već se u celini koriste za obavljanje neke delatnosti.

Prostorije koje su izgrađene za poslovne svrhe i nisu prepravljene (adaptirane) u stan, a u vreme popisa su korišćene za stalno stanovanje, popisane su kao nastanjene poslovne prostorije (npr. prodavnica, kancelarija, hotelska soba i sl.).

Prostorije koje u građevinskom smislu nisu ni stanovi ni poslovne prostorije, a u vreme popisa su korišćene za stalno stanovanje, popisane su kao prostorije nastanjene iz nužde (npr. vagon, šlep, šator, prikolica itd.).

Kolektivna stambena jedinica obuhvata skup prostorija koje su namenjene za zajedničko stanovanje više lica a u vreme popisa se koriste za stalno stanovanje najmanje jedne osobe (hoteli, ustanove i polutrajne ili privremene građevine). 

Korisna podna površina i broj soba – osnovno obeležje

Ukupna površina stana je korisna podna površina stana merena unutar zidova stana i predstavlja zbir površina svih soba, kuhinje, kupatila, nužnika, hodnika i ostalih pomoćnih prostorija u sastavu stana, uključujući površinu lođija, balkona i terasa.

Soba je prostor unutar stambene jedinice koji je okružen zidovima, koji se prostiru od poda do plafona ili krovnog pokrivača, u visini od najmanje dva metra iznad poda, dovoljne veličine da sadrži krevet za odrasle (najmanje četiri metra kvadratna).

Nastanjenost – osnovno obeležje

U nastanjene stanove svrstani su stanovi koji su u vreme popisa korišćeni kao stanovi za stalno stanovanje najmanje jednog lica

Broj lica u stanu – osnovno obeležje

U broj lica u stanu uključena su sva lica koja provode najveći deo svog vremena, odnosno dnevni/noćni odmor, u tom stanu, kao i lica koja su u kritičnom momentu popisa privremeno (kratkotrajno) bila odsutna iz mesta uobičajenog stanovanja, zbog školovanja, rada, godišnjeg odmora, službenog puta, lečenja i slično.

Površina stana i broj soba po licu u stanu (gustina nastanjenosti stana) – osnovno izvedeno obeležje

Površina stana po licu je izvedeno obeležje i dobijeno je tako što je korisna površina stana  podeljena sa brojem lica u stanu. Broj soba po licu takođe je izvedeno obeležje i dobija se tako što se ukupan broj soba u stanu podeli sa brojem lica u stanu.

Svojina stana – osnovno obeležje

Svojina stana može biti: privatna svojina jednog lica, privatna svojina dva ili više lica (susvojina dva ili više fizičkih lica), javna (državna) svojina (stan u svojini države, autonomne pokrajine ili jedinice lokalne samouprave), drugi oblici svojine (stan u zadružnoj svojini ili stan koji se ne može svrstati u napred navedene oblike svojine).

Osnov po kojem domaćinstva koriste stan – osnovno obeležje

Osnov po kojem domaćinstva koriste stan može biti: vlasništvo (jedan od članova domaćinstva koje stanuje u tom stanu je vlasnik celokupnog stana ili jednog njegovog dela), zakup (domaćinstvo koristi stan na neodređeno vreme, na osnovu ugovora o zakupu), podstanarstvo (domaćinstvo koristi ceo stan ili deo stana na određeno vreme, na osnovu pisanog ugovora ili usmenog dogovora sa vlasnikom ili zakupcem stana), srodstvo (domaćinstvo stanuje u stanu drugog domaćinstva sa čijim je vlasnikom ili zakupcem stana u srodničkim odnosima tj. stanuje kod roditelja, dece, babe i dede ili rođaka), ostalo – svako kolektivno domaćinstvo, kao i samačko ili porodično domaćinstvo koje je stalno nastanjeno u nekoj kolektivnoj stambenoj jedinici.

Vodovod – osnovno obeležje

Stan ima vodovodne instalacije ako u  najmanje jednoj prostoriji ima ugrađene vodovodne instalacije, bez obzira na to da li su priključene na javni vodovod, mesni ili seoski vodovod, hidrofor i sl. specijalne pumpe ili uopšte nisu priključene.

Nužnik – osnovno obeležje

Stan ima nužnik ako se nalazi u posebnoj prostoriji stana ili u kupatilu. Nužnik može biti na ispiranje ili bez ispiranja. Pod nužnikom na ispiranje podrazumeva se nužnik u kome postoji vodokotlić pod pritiskom priključen na instalacije vodovoda

Kupatilo – osnovno obeležje

Stan ima kupatilo ako u stanu postoji posebna prostorija sa kadom ili tušem u kojoj su uvedene instalacije vodovoda i kanalizacije, bez obzira na to da li su te instalacije vezane za javnu odnosno kućnu mrežu, ili nisu.

Kanalizacija – dopunsko obeležje

Stan ima instalacije kanalizacije ako u bilo kojoj prostoriji u stanu postoje kanalizacione instalacije, bez obzira na to da li su priključene na javnu kanalizaciju, septičku jamu, reku, otvoreni kanal i sl. ili uopšte nisu priključene

Kuhinja – dopunsko obeležje

Stan ima kuhinju ako ima prostoriju koja je prilikom izgradnje stana ili kasnijom prepravkom (adaptacijom) namenjena za kuhinju. Kuhinjom se smatra i tzv. čajna ili rešo

kuhinja, kao i kuhinja koja je građevinski odvojena od stana, ukoliko je domaćinstvo koristi preko cele godine kao deo stana.

Grejanje – osnovno obeležje

Stan ima instalacije centralno-etažnog grejanja ako su te instalacije postavljene bar u jednoj prostoriji stana, bez obzira na to da li se toplota isporučuje iz javne (mesne) toplane, ili se prostorije u stanu greju toplotom isporučenom iz zajedničke kotlarnice (u zgradi ili stanu).

Energenti koji se koriste za grejanje – dopunsko obeležje

Energenati koji se koriste za grejanje stana razvrstani su u šest kategorija: ugalj (kameni, mrki lignit, sušeni lignit ili briketi od uglja i lignita), drvo (drvo i  drvni i biljni otpaci, kao i ostala čvrsta goriva osim uglja), mazut ili ulje za loženje, prirodni gas ili tečni naftni gas (propan, butan i mešavina propana i butana), električna energija, i druga vrsta energije (solarna energija, geotermalna energija, energija vetra i sl.).

Električna energija – dopunsko obeležje

Stan ima instalacije električne energije ako u stanu, ili bar u jednoj od prostorija stana, postoje instalacije električne energije, bez obzira na to da li su priključene na javnu mrežu ili nisu

Gasovod – dopunsko obeležje

Stan ima instalacije gasa samo ako se gas isporučuje preko mreže.

Položaj stana u zgradi – dopunsko obeležje

Stan se može nalaziti na prizemlju (prva etaža u zgradi iznad podruma i suterena, ili iznad nivoa zemljišta ako zgrada nema podrum, u kome se nalaze izgrađene stambene ili poslovne prostorije), u podrumu (pod se nalazi ispod površine zemlje na dubini većoj od 1 m), suterenu (pod se nalazi ispod površine zemlje na dubini manjoj od 1 m),  potkrovlju (stan se nalazi unutar krovne konstrukcije zgrade) ili na nekom od spratova u zgradi (prvom, drugom ...).

Vrsta zgrade –osnovno obeležje

Zgrade su trajne građevine s krovom i spoljnim zidovima, izgrađene kao samostalne upotrebne celine koje pružaju zaštitu od vremenskih i drugih spoljnih uticaja, a namenjene su za stanovanje, obavljanje neke delatnosti ili za smeštaj i čuvanje životinja, robe, opreme za različite proizvodne i uslužne delatnosti itd. Stanovi prema vrsti zgrade u kojoj se nalaze razvrstani su u pet kategorija: stanovi u stambenim zgradama s jednim stanom, stanovi u stambenim zgradama sa dva stana, stanovi u stambenim zgradama sa tri i više stanova, stanovi u ostalim stambenim zgradama (npr. stan u kolektivnoj stambenoj jedinici) i stanovi u nestambenim zgradama.

Period izgradnje – osnovno obeležje

Stanovi su grupisani u nekoliko grupa, u skladu sa intervalima koji su predloženi u međunarodnim preporukama.

Materijal spoljnih zidova zgrade – osnovno obeležje

Zgrade od tvrdog materijala su  zgrade čiji su spoljni zidovi izgrađeni isključivo ili pretežno od opeke, giter bloka, gas-betona, kamena, betona, oble građe i drugih savremenih građevinskih materijala i elemenata.

Zgrade od slabog materijala su zgrade čiji su spoljni zidovi izgrađeni isključivo ili pretežno od naboja, ćerpiča, pletera, dasaka i sl., za prostorije nastanjene iz nužde (za šupu, daščaru, kontejner, zemunicu i druge improvizovane objekte), kao i za druge nastanjene pokretne i nepokretne objekte (vagon, šlep, prikolica, šator, čerga i sl.).

Popisom se prikupljaju podaci o  licima, domaćinstvima (porodičnim i kolektivnim) i stanovima, dok se tokom obrade izvode podaci o porodicama i zgradama.

Popisom se prikupljaju podaci za sva lica (uključujući privremeno prisutna i odsutna lica), dok se tokom obrade izvodi  kontingent uobučajenog stanovništva.

Popisni podaci  raspoloživi su na nacionalnom nivou, nivou regiona, oblasti, opština i naselja.

Podaci su iskazani u skladu sa Nomenklaturom statističkih teritorijalnih jedinica - NSTJ ("Službeni glasnik RS", br.109/09 i 46/10), kojom su definisane statističke funkcionalne teritorijalne celine, tj. tri hijerarhijska nivoa: NSTJ 1 ( Srbija - sever i Srbija -jug), NSTJ 2 (regioni) i NSTJ 3 (oblasti).  http://www.stat.gov.rs/istrazivanja/klasifikacije/

Podaci na nivou opštine/grada i naselja iskazani su u skladu sa Zakonom o teritorijalnoj organizaciji Republike Srbije iz 2008.

Za iskazivanje podataka prema tipu naselja korišćen je takozvani adminisitrativno-pravni kriterijum, prema kojem se naselja dele na "gradska" (koja su aktom jedinica lokalne samouprave dobila taj status) i na "ostala".

Popis 2011. godine nije sproveden na teritoriji AP Kosovo i Metohija, dok je u opštinama Preševo i Bujanovac zabeležen smanjen obuhvat jedinica popisa usled bojkota od strane većine pripadnika albanske nacionalne zajednice

Podaci se iskazuju prema stanju u kritičnom momenatu popisa (videti tačku 5).

Nije primenljivo.

Broj statističkih jedinica.

Podaci se iskazuju prema stanju na dan 30. septembar 2011. godine u 24 sata (kritični momenat popisa).

Popis 2011. sprovoden je na osnovu:

- Zakona o zvaničnoj statistici ("Sl. glasnik RS br. 104/09, 24/11 ") http://www.stat.gov.rs/media/2271/zakon_o_statistici.pdf

- Zakona o popisu stanovništva, domaćinstava i stanova u 2011. godini („Službeni glasnik RS“, br. 104/09 i 24/11), http://www.stat.gov.rs/media/2270/zakon_o_popisu_stanovnistva_2011.pdf

- Zakon o izmenama Zakona o popisu stanovništva, domaćinstava i stanova 2011. godine („Službeni glasnik RS“, broj 24/11), 

​- Odluke o programu zvanične statistike u periodu od 2011. do 2015. godine,

http://www.stat.gov.rs/o-nama/dokumenti/

​- Uredbe o utvrđivanju plana zvanične statistike za 2011. godinu.

Nije primenljivo.

Poverljivost podataka regulisana je na osnovu:

- Zakona o zvaničnoj statistici  ("Sl. glasnik RS br. 104/09, 24/11") http://www.stat.gov.rs/media/2271/zakon_o_statistici.pdf

- Zakona o popisu stanovništva, domaćinstava i stanova 2011. ("Službeni glasnik RS" br. 104/09 i br. 24/11) i

http://www.stat.gov.rs/media/2270/zakon_o_popisu_stanovnistva_2011.pdf

- Pravilnika o zaštiti statističkih podataka u Republičkom zavodu za statistiku  http://www.stat.gov.rs/o-nama/dokumenti/

-Tokom pripreme i sprovođenja Popisa, kao i tokom postpopisnih aktivnosti, posebna pažnja posvećena je zaštiti podataka. Popisni podaci zaštićeni su od neovlašćenog davanja, korišćenja, kao i od gubitka, uništenja ili ispravljanja podataka.

- Prema Zakonu o popisu stanovništva, domaćinstava i stanova 2011. godine („Službeni glasnik RS“, br. 104/09 i 24/11) i Zakonu o zvaničnoj statistici („Službeni glasnik RS“, broj 104/09), svi podaci prikupljeni u Popisu koriste se isključivo u statističke svrhe i objavljuju se kao zbirni podaci, čime se obezbedđuje zaštita ličnih podataka popisanih lica. Takođe, prema Zakonu o popisu, popisivači, instruktori, kontrolori i druga lica koja vrše poslove u vezi s popisom dužni su da čuvaju kao tajnu sve podatke prikupljene od popisanih lica (član 26 Zakona). Zakonom su predviđene i kaznene odredbe u slučaju da neposredni učesnici u Popisu postupe suprotno obavezi čuvanja tajne (član 31 Zakona).

http://www.stat.gov.rs/media/2270/zakon_o_popisu_stanovnistva_2011.pdf

http://www.stat.gov.rs/media/2271/zakon_o_statistici.pdf

- Odlukom o diseminaciji osetljivih podataka iz Popisa stanovništva, domaćinstava i stanova 2011. godine (RZS, 2014). definisano je da se osetljivim podacima smatraju podaci o: nacionalnoj pripadnosti, veroispovesti, maternjem jeziku i invaliditetu popisanih lica. U skadu sa Odlukom, u cilju sprečavanja razotkrivanja individualnih podataka, tj. mogućnosti neposredne ili posredne individualne identifikacije lica, osetljivi podaci se publikuju isključivo do nivoa opštine/grada, dok su u dokumentacionim tabelama  prikrivene ćelije koje sadrže vrednosti manje od tri (3), kao i zbirovi na višem nivou agregacije na osnovu kojih se mogu izračunati prikriveni podaci.

- U skladu sa Pravilnikom o načinu i postupku davanja podataka koje proizvodi Republički zavod za statistiku (RZS, 2017), Zavod obezbeđuje pristup individualnim podacima bez identifikatora (anonimiziranim mikropodacima).    http://www.stat.gov.rs/media/2295/pravilniksrb.pdf

Kalendar objavljivanja je dostupan javnosti pre početka kalendarske godine, za celu narednu godinu.

http://www.stat.gov.rs/calendar/

- Objavljivanje statističkih podataka vrši se u skladu sa Politikom objavljivanja (RZS, septembar 2016). http://www.stat.gov.rs/o-nama/dokumenti/ i Politikom diseminacije (RZS, jul 2017.) http://www.stat.gov.rs/media/2284/politika-diseminacije.pdf

- Popisni podaci dostupni su korisnicima:

  • na sajtu RZS-a (knjige popisa i druge  publikacije u .pdf formatu, excel tabele, diseminaciona baza sa metapodacima i Dashboards),

  • putem android aplikacije,

  • u štampanom formatu, u biblioteci RZS-a (knjige popisa i specijalne publikacije).

- Pristup podacima je garantovan svim korisnicima pod istim uslovima.

- Popisni podaci koji su objavljeni na sajtu RZS-a raspoloživi su bez novčane nadoknade.

- Obrada posebnih zahteva vrši se u skladu sa Pravilnikom o sprovođenju cenovne politike u Republičkom zavodu za statistiku (RZS, 2011) http://www.stat.gov.rs/o-nama/dokumenti/ i Cenovnikom posebnih usluga Republičkog zavoda za statistiku http://www.stat.gov.rs/media/2569/cenovnikposebnihusluga.pdf.

 -U skladu sa Pravilnikom o načinu i postupku davanja podataka koje proizvodi Republički zavod za statistiku (RZS, 2017), Zavod obezbeđuje pristup individualnim podacima bez identifikatora (anonimiziranim mikropodacima).  http://www.stat.gov.rs/media/2295/pravilniksrb.pdf

Podaci popisa stanovništva objavljuju se u desetogodišnjoj periodici.

Uz sve knjige popisa kao i sve specijalne publikacije, pripremljena su i saopštenja za javnost u kojima je dat kratak prikaz rezultata popisa, uključujući analitičke i metodološke napomene.  

http://www.stat.gov.rs/sr-Cyrl/oblasti/popis/popis-2011

U skladu sa Zakonom o Popisu 2011, preliminarni rezultati objavljeni su  15. novembra  2011. godine, mesec dana nakon završetka terenske realizacije popisa.

Konačni rezultati Popisa objavljeni su u 30 popisnih knjiga: 21 knjiga sa podacima o stanovništvu, domaćinstvima i porodicama, 7 knjiga sa podacima o stambenim jedinicama i 2 knjige sa rezultatima postpopisne ankete.

Objavljeno je i 16 specijalnih publikacija koje su pripremljene u saradnji sa eminentim stručnjacima iz različitih oblasti.

http://www.stat.gov.rs/sr-Cyrl/oblasti/popis/popis-2011

Knjige popisa – spisak

Stanovništvo, domaćinstva i porodice

• Knjiga 1 : Nacionalna pripadnost
• Knjiga 2 : Starost i pol
• Knjiga 3: Školska sprema, pismenost i kompjuterska pismenost
• Knjiga 4 : Veroispovest, maternji jezik i nacionalna pripadnost
• Knjiga 5 : Bračni status
• Knjiga 6 : Fertilitet ženskog stanovništva
• Knjiga 7 : Ekonomska aktivnost
• Knjiga 8 : Invaliditet
• Knjiga 9 : Migracije
• Knjiga 10 : Domaćinstva prema broju članova
• Knjiga 11 : Dnevni migranti
• Knjiga 12 : Porodice
• Knjiga 13 :Osnovne karakteristike domaćinstava
• Knjiga 14: Zanimanja
• Knjiga 15: Delatnost
• Knjiga 16: Izvori sredstava za život
• Knjiga 17: Porodice s decom
• Knjiga 18: Osnovni skupovi stanovništva
• Knjiga 19: Ekonomski aktivno stanovništvo koje obavlja zanimanje
• Knjiga 20: Uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002. i 2011
• Knjiga 21: Uporedni pregled broja domaćinstava 1948-2011. i stanova 1971-2011

Stambene jedinice

• Knjiga 22 : Broj i površina stambenih jedinica
• Knjiga 23 : Stanovi za stalno stanovanje prema broju prostorija u stanu i površini
• Knjiga 24 : Instalacije i pomoćne prostorije u stanovima
• Knjiga 25: Stanovi prema svojini i osnovu po kojem domaćinstva koriste stan
• Knjiga 26: Stambene jedinice prema broju lica i domaćinstava
• Knjiga 27: Stanovi prema vrsti zgrade
• Knjiga 30 : Stanovi prema vrsti energenata za grejanje

Kontrola kvaliteta podataka popisa

• Knjiga 28 : Rezultati kontrole obuhvata
• Knjiga 29 : Rezultati kontrole kvaliteta odgovora

Specijalne publikacije - spisak

• Najčešća imena i prezimena u Srbiji
• Popis i osnovci
• Projekcije stanovništva Republike Srbije 2011-2041.
• Detaljne tablice mortaliteta za Republiku Srbiju, 2010-2012.
• Beskućnici
• Popisni Atlas 2011
• Osobe sa invaliditetom u Srbiji
• Etnokonfesionalni i jezički mozaik Srbije
• Romi u Srbiji
• Srbija u procesu spoljnih migracija
• Dve decenije izbeglištva u Srbiji
• Populacija Srbije početkom 21. veka
• Mladi u Srbiji početkom 21. veka
• Demografski profil starog stanovništva Srbije
• Analiza uticaja šteta od elementarnih nepogoda na rezultate Popisa
• Sela u Srbiji

Popisni podaci raspoloživi su u diseminacionoj bazi podataka na sajtu RZS-a. Korisnicima je omogućeno preuzimanje generisanih izveštaja u različitim formatima. http://data.stat.gov.rs/?caller=3102&languageCode=sr-Cyrl

- U skladu sa Pravilnikom o načinu i postupku davanja podataka koje proizvodi Republički zavod za statistiku (RZS, 2017) http://www.stat.gov.rs/media/2295/pravilniksrb.pdf Zavod obezbeđuje pristup individualnim podacima bez identifikatora (anonimiziranim mikropodacima).

Zahtev mogu podneti:

• akreditovane naučnoistraživačke organizacije (instituti, fakulteti, univerziteti i centri izuzetnih vrednosti);
• istraživači i studenti doktorskih studija;
• institucije koja sprovode poseban projekat koji se finansira od strane nacionalnih ili međunarodnih istraživačkih programa.

Pristup podacima  može se omogućiti:

• u zaštićenoj prostoriji, u zgradi RZS-a, u skladu sa  Uputstvo o načinu korišćenja zaštićene prostorije http://www.stat.gov.rs/o-nama/dokumenti/  i
• na prenosivom mediju.

- Sve aktivnosti u vezi sa korišćenjem anonimiziranih mikropodataka definisane su Proceduroma za omogućavanje pristupa individualnim podacima bez identifikatora (anonimizirani mikropodaci).

Detaljne informacije raspoložive su na sajtu RZS-a. http://www.stat.gov.rs/korisnicka-podrska/micropodaci/

Osim u popisnim publikacijama, rezultati popisa su raspoloživi i u okviru drugih publikacija koje objavljuje RZS, kao što su : Statistički godišnjak,  Opštine i regioni u RS, Statistički kalendar i dr.  hhttp://www.stat.gov.rs/sr-cyrl/publikacije/

Osnovni popisni obrasci kao i metodološki materijal dostupni su na sajtu  RZS-a:

- Popisni obrasci (Popisnica i Upitnik za domaćinstvo i stan);

- Višejezična zbirka popisnih obrazaca;

- Metodološko uputstvo za organizatore, instruktore i druge učesnike u popisu;

- Vodič za popisivače;

​- Organizaciono-metodološko uputstvo za popisivanje lica iz člana 12 zakona o popisu stanovništva, domaćinstava i stanova 2011. godine;

- Organizaciono-metodološko uputstvo za popisivanje lica iz člana 13. Zakonao popisu stanovništva, domaćinstava i stanova 2011;

- Uputstvo za prethodno popisvanje lica iz člana 15. Zakona o popisu stanovništva, domaćinstava i stanova 2011;

- Organizaciono-metodološko uputstvo za popisivanje primarnih beskućnika.

​ http://www.stat.gov.rs/sr-cyrl/istrazivanja/methodology-and-documents/?a=31&s=0

- Rezultati postpopisne ankete objavljeni su u dve knjige:

  • Knjiga 28: Rezultati kontrole obuhvata http://publikacije.stat.gov.rs/G2013/Pdf/G20134012.pdf

  • Knjiga 29: Rezultati kontrole kvaliteta odgovora http://publikacije.stat.gov.rs/G2013/Pdf/G20134022.pdf

- Izrađena je interna Studija o kvalitetu Popisa kao rezultat implementacije sistema upravljanja kvalitetom.

Republički zavod za statistiku, kao nosilac sistema zvanične statistike u Republici Srbiji, svojim sistemom upravljanja kvalitetom obezbeđuje sistematsko unapređenje kvaliteta statističkih procesa, krajnjih rezultata odnosno podataka, kao i pružanja usluga korisnicima. Sistem upravljanja kvalitetom RZS-a oslanja se na Misiju i Viziju zvanične statistike Republike Srbije, kao i na Kodeks prakse evropske statistike (European Statistics Code of Practice - CoP) i principe Upravljanja ukupnim kvalitetom (Total Quality Management - TQM), koji predstavljaju zajednički okvir kvaliteta Evropskog statističkog sistema (ESS).

(Politika kvaliteta, RZS, 2017.  http://www.stat.gov.rs/media/2478/politika-kvaliteta.pdf;  Strategiji kvaliteta RZS, 2017. http://www.stat.gov.rs/media/2479/strategija-kvaliteta.pdf)

Okvir za implementaciju politike upravljanja kvalitetom u popisima stanovništva definisan je Preporukama Konferencije evropskih statističara za popise stanovništva i stanova oko 2010. godine i Uredbom Evropskog parlamenta i Saveta EU broj 763/2008.

U sklopu uvođenja sistema upravljanja kvalitetom u Popis, izrađen je dokument Uvođenje sistema upravljanja kvalitetom u Popisu stanovništva, domaćinstava i stanova 2011. godine   (RZS, 2009.)

U Republici Srbiji, počev od Popisa 1953, kontrola kvaliteta podataka sprovodi se putem postpopisne ankete.

Postpopisna anketa 2011 (Kontrola), sprovedena je neposredno po završetku Popisa, u periodu od 22. oktobra do 5. novembra 2011, sa istim kritičnim momentom  kao i u Popisu.

Kontrola je planirana tako da predstavlja popis u malom i da je operaciono nezavisna od popisa, uz pretpostavku važenja istih opštih uslova.

Kontrola je sprovedena na stratifikovanom prostom slučajnom uzorku od 250 popisnih krugova koji su činili 0,5% od ukupnog broja popisnih krugova. Uzorak se prostirao na 113 od ukupno 168 opština i uključio je oko 20.000 domaćinstava. Za potrebe ocenjivanja grešaka obuhvata izvršeno je popisivanje u izabranim popisnim krugovima, a za potrebe izračunavanja grešaka u odgovorima prikupljeni su podaci na desetoprocentnom uzorku domaćinstava izabranih popisnih krugova.

Po završenom prikupljanju podataka, u periodu od 9. do 23. novembra, izvršeno je upoređivanje materijala Kontrole sa popisnim materijalom i u kontrolne upitnike prepisani su podaci koji su za odgovarajuće popisne jedinice prikupljeni u Popisu.

Izračunate su ocene grešaka obuhvata (broj manje i više popisanih) lica, domaćinstava i stanova. Takođe, procenjena je pristrasnot i nekonzisetentnost u odgvorima na izabrana popisna pitanja.

Rezultati postpopisne anktete prikazani su u popisnim knjigama:

​- Knjiga 28: Rezultati kontrole obuhvata http://publikacije.stat.gov.rs/G2013/Pdf/G20134012.pdf

- Knjiga 29: Rezultati kontrole kvaliteta odgovora http://publikacije.stat.gov.rs/G2013/Pdf/G20134022.pdf

Prilikom odabira obeležja koja će biti uključena u Popis 2011. pošlo se od  činjenice da je neophodno uključiti, pre svega, set obaveznih pitanja sadržanih u Preporukama konferencije evropskih statističara za popise oko 2010, kao i da postoji potreba da se uključe i neka od dopunskih obeležja koja su od nacionalnog značaja, tj. od značaja za kreatore državne politike i za krajnje korisnike. Kako bi se maksimalno izašlo u susret zahtevima korisnika popisnih podataka, tokom priprema za Popis organizovana je serija sastanaka sa državnim ustanovama, institutima, ombudsmanom, nevladinim organizacijama,nacionalnim savetima nacionalnih manjina, predstavnicima međunarodnih organizacija (UNDP, UNHCR, UNHABITAT, UNSD itd.).

Kako su potrebe korisnika veoma raznovrsne i složene, trebalo je izvršiti pažljivu selekciju obeležja, odnosno trebalo je pronaći pravu meru kako bi se, s jedne strane, uskladile želje mnogobrojnih korisnika, a s druge strane, mogućnosti Popisa usled limitiranog broja pitanja na upitnicima, raspoloživih finansijskih sredstava i sl.

​U sklopu priprema Popisa organizovana su dva savetovanja:

​- Savetovanje „Popis 2011“ (2008)  organizovano je sa ciljem da se detaljno razmotre međunarodne preporuke za popise oko 2010. godine, kao i potrebe korisnika za podacima od nacionalnog interesa. Pored toga, cilj je bio i da se predstavnici državnih organa, univerziteta i ostali korisnici statističkih podataka upoznaju sa sadržajem predstojećeg popisa, kao i s predlozima novih rešenja na polju unosa, obrade i diseminacije popisnih rezultata. 

- Savetovanje „Popisi u Republici Srbiji 2011“ (2009) imalo je za cilj da se sagleda adekvatnost primenjenih metodoloških i organizacionih rešenja u Probnom popisu stanovništva, domaćinstava i stanova 2009, kao i mogućnost identifikacionog povezivanja Popisa stanovništva i Popisa poljoprivrede.

RZS je 2010. godine pokrenuo opšte istraživanje o zadovoljstvu korisnika statističkim proizvodima i uslugama kako bi se procenili značaj i korisnost statistika koje proizvodi. Istraživanje o zadovoljstvu korisnika sprovedeno je i 2013, 2015. i 2017. godine. 

Rezultati istraživanja dostupni su na veb-sajtu RZS-a.    http://www.stat.gov.rs/o-nama/sistem-upravljanja-kvalitetom/

Metodologija Popisa 2011. u potpunosti je usaglašena sa međunarodnim standardima: Preporukama Konferencije evropskih statističara za popise oko 2010. godine, Uredbom Evropskog Parlamenta i Saveta (EU) broj 763/2008). 

U sadržaj Popisa uključena su sva obavezna obeležja definisana Preporukama, kao i neka od dopunskih obeležja koja su od nacionalnog značaja.

U tradicionalnom popisu kakav je popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Republici Srbiji, greške (neuzoračke) mogu nastati u svim fazama rada, od priprema metodologije, definicija i instrumenata, obuke učesnika, sprovođenja istraživanja na terenu, pa sve do obrade i tumačenja rezultata.

S obzirom na to da se popis sprovodi na čitavoj teritoriji Republike Srbije pri čemu je potrebno popisati sva lica, domaćinstva i stanove uz angažovanje velikog broja popisivača, greške u podacima koje nastaju na terenu imaju najveći udeo u ukupnoj grešci. Pre i nakon prikupljanja podataka (tokom pripreme, obrade, tabeliranja) greške je mnogo lakše kontrolisati i ispraviti.

U cilju procene grešaka koje su načinjene na terenu, sprovedena je postpopisna anketa.  

Nije primenljivo.

Na osnovu postpopisne ankete, izmerene su greške u obuhvatu i greške u odgovorima na izabrana popisna pitanja koje nastaju prilikom prikupljanja podataka na terenu.

Greške obuhvata nastaju kao posledica izostavljanja pojedinih popisnih jedinica, višestrukog popisivanja, ili pogrešnog obuhvatanja jedinica.

Greške u odgovorima su greške u zapisanim karakteristikama popisnih jedinica.

Ove greške mogu biti posledica  nejasnih granica popisnih krugova, loših skica, nepotpunih i nepreciznih metodoloških objašnjenja, nedovoljne obučenosti i nemarnosti popisivača, odbijanja celog domaćinstva ili lica da se popišu, odsustva domaćinstva ili lica u vreme popisa, namerno izostavljanje nekih lica, nemogućnosti ili nevoljnosti lica da da tačan odgovor itd.

Rezultati postpopisne ankete prikazani su u popisnim knjigama:

​- Knjiga 28: Rezultati kontrole obuhvata http://publikacije.stat.gov.rs/G2013/Pdf/G20134012.pdf

- Knjiga 29: Rezultati kontrole kvaliteta odgovora http://publikacije.stat.gov.rs/G2013/Pdf/G20134022.pdf

U skladu sa Zakonom o Popisu 2011, preliminarni rezultati objavljeni su  15. novembra  2011. godine, mesec dana nakon završetka terenske realizacije popisa. 

Diseminacija konačnih rezultata odvijala se sukcesivno počev od novembra 2012. godine.

Knjige popisa prema datumu objavljivanja

Preliminarni rezultati objavljeni su, u skladu sa Zakonom o Popisu 2011, 15. novembra  2011. godine, mesec dana nakon završetka terenske realizacije popisa. 

Diseminacija konačnih rezultata odvijala se sukcesivno,  počev od novembra 2012. godine. Knjige popisa objavljivane su u skladu sa Planom publikovanja koji je povremeno revidiran (novembar 2012 - april 2014).

Metodologija Popisa 2011. u potpunosti je usaglašena sa međunarodnim standardima (Preporuke Konferencije evropskih statističara za popise oko 2010. godine, Uredba Evropskog Parlamenta i Saveta (EU) broj 763/2008).

Sve knjige Popisa 2011. sadrže osnovna metodološka objašnjenja i definicije u vezi s podacima koji se objavljuju u odnosnoj knjizi. Takođe, knjige Popisa sadrže i istorijat praćenja konkretnog obeležja uključujući i sve promene metodoloških rešenja do kojih je došlo u periodima između popisa. 

Posebnu pažnju treba obratiti pri analizi promena u broju stanovnika vodeći računa o različitim definicijama ukupnog stanovništva u popisima nakon Drugog svetskog rata.

http://www.stat.gov.rs/sr-cyrl/oblasti/popis/popis-2011/

Podaci Popisa 2011. mogu se razlikovati od podataka iz drugih statističkih istraživanja usled razlika u pogledu korišćenih definicija i metodologija. Za dodatne informacije pogledajte metapodatke specifične za svaki domen.

Rezultati Popisa 2011.  u potpunosti su interno konzistentni.

Nije primenljivo.

Nije primenljivo.

Popis stanovništva 2011. godine sproveden je  kao tradicionalni popis (popisivanje "od vrata do vrata", pri čemu su obučeni popisivači popunjavali papirne obrasce). Podaci su prikupljeni prema stanju na dan 30. septembar 2011. godine u 24 sata (kritiči momenat popisa).

Popisom se prikupljaju podaci za sva lica (uključujući  privremeno prisutna i odsutna lica), dok se tokom obrade izvodi  kontingent uobučajenog stanovništva.

Desetogodišnja dinamika prikupljanja podataka.

Probni popis

Imajući u vidu složenost popisa, bilo je neophodno da se metodološki i organizacioni instrumenti testiraju putem probnog popisa kako bi se sagledali svi aspekti počev od definisanja pitanja, preko dizajna upitnika, mogućnosti dolaska do prave informacije i sl.

Tokom 2009. godine, sprovedena su dva probna popisa:

1) Prvi Probni popis (1-15. april 2009) imao je za cilj da se kroz simulaciju svih popisnih aktivnosti provere pripremljena metodološka i organizaciona rešenja za Popis 2011. godine, kako bi pravovremeno bili otklonjeni svi eventualni nedostaci i kako bi se statistički i informatički kadar obučio za sprovođenje svih faza popisa.

2) Probni popis "Edukacija Roma" (1-15. novembar 2009) sproveden je u cilju popularizacije popisa, jačanja poverenja između romske zajednice i zvanične statistike kao i edukacije određenog broja Roma za obavljanje popisnih aktivnosti.

Sadržaj i dizajn upitnika

Usvajanju konačnog sadržaja osnovnih popisnih obrazaca prethodile su dugotrajne i složene pripreme, u okviru kojih je održan niz sastanaka sa predstavnicima ministarstava, naučnih institucija, nevladinih organizacija i dr, kako bi i što je moguće više izašla u susret zahtevima korisnika.

Za prikupljanje podataka na terenu korišćeni su sledeći osnovni popisni obrasci:

• Popisnica (obrazac P-1), koja služi za prikupljanje podataka o licu
• Upitnik za domaćinstvo i stan (obrazac P-2), koji služi za prikupljanje podataka o članovima domaćinstva i privremeno prisutnim licima u stanu, o domaćinstvu, stanu, poljoprivrednim fondovima domaćinstva i sopstvenoj poljoprivrednoj proizvodnji domaćinstva i
• Kontrolnik (obrazac P-3), koji služi za evidentiranje svih popisanih jedinica u popisnom krugu

Kako je u Popisu 2011. po prvi put primenjen softver za optičko prepoznavanje podataka, bilo je neophodno da Popisnica i Upitnik za domaćinstvo i stan budu dizajnirani u skladu sa standardima za optičko prepoznavanje.

Prilikom dizajniranja upitnika vodilo se računa da budu ispoštovani standardi koji se odnose na:

• dimenzije kućica za upisivanje tekstualnih i numeričkih odgovora (6 x 5 mm),
• dimenzije kućica za obeležavanje odgovora (3 x 3 mm),
• razmak između kućica (minimalni razmak između kućica iznosi 1 mm).

Pored toga, sadržaj obrasca koji je predviđen da bude očitan štampan je u crnoj boji, s obzirom na to da je crna boja jedina „čitljiva“, dok su kućice i delovi obrasca koji nisu bili predviđeni da budu očitani štampani u boji koja nije „čitljiva“, tzv. magenta.

Obrasci P1 i P2 štampani su na formatu A3,a novina u odnosu na prethodne popise koja se odnosi na dizajn jeste da su obrasci  P-1 i P-2 po sredini spojeni perforacijom, što se pokazalo neophodnim kako bi listovi bili razdvojeni bez oštećenja tokom ručne pripreme materijala.

Selekcija i obuka neposrednih učesnika

Selekcija neposrednih učesnika u popisu vršena je na osnovu precizno definisanih procedura. Opštinski instruktori i popisivača izabrani su putem javnog konkursa, dok su kao republički instruktori  angažovani statističari sa iskustvom. Konačna selekcija opštinskih instruktora i popisivača izvršena je na osnovu rezultata testa, nakon trodnevne obuke.

Prethodno popisivanje

Cilj pretpopisivanja, tj. popisivanja pre 1. oktobra 2011. godine, jeste da se prikupe podaci za jedan broj lica koja će se u toku sprovođenja popisa nalaziti van mesta stalnog stanovanja, kao i da se obezbede potpuniji obuhvat popisnih jedinica i što precizniji podaci.

Tokom pretpopisivanja, prikupljeni su podaci za sledeće kategorije stanovništva:

• građani Republike Srbije koji su upućeni na rad u diplomatsko-konzularna predstavništva Republike Srbije, Organizaciju ujedinjenih nacija, specijalizovane agencije i druge međunarodne organizacije, kao i članovi domaćinstva koji sa navedenim licima borave u inostranstvu;
• građani Republike Srbije u predstavništvima Privrednih komora u inostranstvu, delovima privrednih društava u inostranstvu, delovima banaka i drugih lica u finansijskom sektoru u inostranstvu, ali samo u zemljama akreditacije DKP-a i samo ako sa svim članovima svog domaćinstva borave u inostranstvu;
• vojna i civilna lica koja su u vreme Popisa 2011. stanovala u kasarnama, vojnim školama i sličnim vojnim ustanovama kao i lica na služenju vojnog roka;
• lica lišenih slobode koja su se u kritičnom momentu popisa (30. septembra 2011. godine u 24 časa) nalazila u ustanovama za izvršenje krivičnih sankcija/mere pritvora, kao i  lica koja su prostorije tih ustanova koristila kao tzv. nužni smeštaj;
• primarne beskućnike (lica bez stalne ili privremene adrese stanovanja koja žive na ulici, u parkovima, pod mostovima i sl.). Primarni beskućnici popisani su u ustanovama socijalne zaštite u kojima su potražili smeštaj ili neku drugu vrstu usluge.

Terenska realizacija

 Popis stanovništva 2011. godine sproveden je  od 1. do 15. oktobra 2011. godine kao tradicionalni popis (popisivanje "od vrata do vrata"), pri čemu su obučeni popisivači popunjavali papirne obrasce. Podaci su prikupljeni prema stanju na dan 30. septembar 2011. godine u 24 sata (kritiči momenat popisa).

U periodu 16–18. oktobra  bilo je omogućeno naknadno popisivanje lica koja iz bilo kog razloga nisu popisana, kako u prostorijama popisne komisije, tako i na terenu (po pozivu građana, mobilni timovi su izlazili na teren i vršili popisivanja). U većim gradovima (Beograd, Novi Sad, Niš, Kragujevac) dežurstva popisnih komisija i mobilnih timova produžena su do 20. oktobra.

​ Za potrebe terenske realizacije Popisa angažovano je preko 40 000 direktnih učesnika (popisivača, opštinskih i republičkih instruktora, članova popisnih komisija i dr.). 

​Radi obezbeđivanja adekvatnog obuhvata pripadnika romske populacije i nesmetane i uspešne realizacije terenskih aktivnosti u tzv. podstandardnim romskim naseljima, odnosno u popisnim krugovima u kojima pretežno živi stanovništvo romske nacionalnosti, RZS je, u saradnji sa Nacionalnim savetom romske nacionalne manjine, angažovao na ovim područjima oko 150 romskih koordinatora i oko 550 dodatnih popisivača.

Postpopisna anketa sprovedena je od 22. oktobra do 5. novembra 2011. godine na uzorku od 250 popisnih krugova. Za potrebe realizacije PES-a angažovano je više od 400 neposrednih učesnika (24 republička instruktora, 113 opštinskih/gradskih instruktora, 250 kontrolora i 69 članova komisija za upoređivanje podataka).

Tokom terenske realizacije Popisa, kao i tokom postpopisne ankete, u period od 15. septembra do 5. novembra 2011. godine, građanima je na raspolaganju bio pozivni centar. 

Na samom početku terenske realizacije Popisa, opštinski/gradski instruktori bili su u obavezi da sa svakim popisivačem obiđu nekoliko domaćinstava i da utvrde da li su popisivači razumeli metodologiju. Posebno je bila značajna kontrola popisne građe tokom prvih dana popisivanja kako bi se uočile i blagovremeno otklonile eventualne sistematske greške. Opštinski/gradski instruktori suprilikom prijema popisne građe od popisivača kontrolisali potpunost i sređenost popisne građe i proveravali ispravnost popunjenih popisnih obrazaca. Takođe, prilikom prijema popisne građe od strane opštinskih/gradskih instruktora, republički instruktori i članovi popisnih komisija imali su obavezu da provere obuhvat jedinica popisa kao i potpunost  i  ispravnost popunjenih obrazaca.

Validacija je nastavljena i tokom faze obrade popisne građe, počev od ručne pripreme tokom koje je izvršen  niz provera (provera identifikacionih podataka na obrascima P-1 i P-2,  kontrola odgovora u Spisku lica i dr.). Zatim, tokom skeniranja  prebrojavao se broj skeniranih obrazaca za popisni krug i upoređivao sa ukupnim brojem obrazaca iz Kontrolnika kako bi se izbeglo da se neki  obrazac preskoči ili duplo skenira.

Tok obrade popisne građe

Ručna priprema popisne građe i unos kontronika

Ručna priprema popisne građe obuhvatala je: proveru ispravnosti podataka ključnih obeležja na obrascima, dodatno šifriranje podataka u odeljku „popunjava statistika“ i pripremu popisnih obrazaca P-1 i P-2 za optičku obradu. Za unos podataka iz Kontrolnika razvijena  je aplikacija za klasičan unos. Uneti podaci iz Kontrolnika smeštani su na lokalnim serverima u MS SQL Server 2008 bazu podataka unutar lokacija za unos kontrolnika. Podaci su se dnevno eksportovali u centralnu bazu podataka Popisa u DC-u.

Kako bi se u svakom trenutku znalo u kojoj fazi obrade je određeni popisni krug (PK) razvijena je veb aplikacija za praćenje toka materijala. Kroz aplikaciju je popisni materijal svakog PK praćen od momenta prijema u magacin područnog odeljenja do kraja obrade popisnog materijala.

Optička obrada podataka i skeniranje

Nakon završetka ručne pripreme popisne građe i unosa kontrolnika, popisni obrasci su najpre skenirani, zatim je vršeno optičko prepoznavanje upisanih odgovora (slova, brojevi, markirana polja) i verifikacija. 

Za potrebe sistema za optičko prepoznavanje podataka (SOPP) hardversku opremu u DC  činilo je: 5 servera, oko 100 radnih stanica (20 automatskih stanica), 5 skenera, mrežna infrastruktura. Operateri su ispravljali podatke koje SOPP nije uspeo da prepozna ili ih je loše prepoznao. Takođe, u aplikaciju je bio ugrađen i izvestan broj pravila logičke kontrole, kako bi se izbegle greške prilikom unosa podataka Ova pravila odnosila su se najčešće na opseg vrednosti koje neki odgovor može da ima. Takođe, identifikacija upitnika je morala da se složi sa kontrolnikom.

Kontrola kontingenta i šifiranje

Tokom kontrole kontingenta kontrolisane su logičnost veza između slogova za stan i domaćinstvo i slogova koji se odnose na odgovarajuća lica u stanu, odnosno domaćinstvu (kontrola logičkih celina). U ovoj fazi vršena je i kontrola logičnosti porodice. U KK se vrši i kontrola nekoliko obeležja sa obrazaca P-1 i P-2 i izvođenje nekih novih ključnih obeležja od kojih su najznačajniji indikator da li lice pripada uobičajenom stanovništvu i starost, kao i formalna kontrola kao dodatna provera, mada je već uključena i u sistem za optičko prepoznavanje podataka.

Nepoznate vrednosti za obeležja starost i pol  imputirane su na osnovu raspoloživih podataka za odnosno lice kao i raspoloživih podataka drugih članova porodice.

Paralelno sa kontrolom kontingenata šifrirana su 3 obeležja – vrsta škole, zanimanje (u skladu sa Međunarodnom standardnom klasifikacijom zanimanja  ISCO-08, nivo skupine),  i delatnost (u skladu sa Međunarodnom klasifikacijom delatnosti  – NACE Rev.2, nivo sektora). koja zbog složenosti nisu šifrirana prilikom optičkog prepoznavanja, kao ostala teksutalna polja (naselja, opštine, strane države, nacionalnost, veroispovest, maternji jezik). Šifriranje je obavljeno na tri načina: automatski, poluautomatski i pojedinačno šifriranje.

Logička kontrola

Logička kontrola predstavlja završnu fazu obrade popisnog materijala. Sve greške koje su se javile i nisu ispravljene tokom prethodnih faza obrade, ispravljene su primenom pravila logičke kontrole. Tokom logičke kontrole greške se ispravljaju bez učešća operatera, putem tzv. automatskih korekcija. Korekcije su pisane u obliku SQL UPDATE upita.

Tabeliranje

Za pripremu svake od popisnih knjiga razvijen je poseban program koji je omogućio tabeliranje podataka prema metodološkim zahtevima.

Nije primenljivo.