Stanovi

Republički zavod za statistiku

Grupa za statistiku građevinarstva

Dejana Đorđević

Rukovodilac Grupe za statistiku građevinarstva

Milana Rakića 5, Beograd

dejana.djordjevic@stat.gov.rs

011 2412 922 lok. 260

-

Podaci o stanovima i zgradama obezbeđuju osnovne informacije o stambenom fondu u Republici Srbiji. Sadrže podatke o ukupnom broju, prostornom razmeštaju i osnovnim karakteristikama stanova, nastanjenih prostorija i zgrada.

Podaci o stambenom fondu prikupljeni su u okviru statističkog istraživanja Popis stanovništva, domaćinstava i stanova 2022 (Popis), koji predstavlja najmasovniju i najkompleksniju statističku akciju kojom se prikupljaju podaci  o stanovništvu i stambenom fondu jedne države. Podaci su prikupljani neposredno od građana, metodom intervjua, pri čemu su popisivači pomoću laptopova unosili u elektronske upitnike odgovore građana na popisna pitanja.

U Popisu 2022. godine prikupljani su podaci o nastanjenim stanovima, privremeno nenastanjenim i napuštenim stanovima, stanovima koji se koriste povremeno za odmor i obavljanje sezonskih radova i stanovima koji se isključivo koriste za obavljanje delatnosti, zatim o nastanjenim poslovnim prostorijama i prostorijama nastanjenim iz nužde, kao i o broju kolektivnih stanova u Republici Srbiji, prema stanju na dan 30. septembra 2022. godine u 24 sata (kritični momenat popisa).

Nomenklatura statističkih teritorijalnih jedinica (NSTJ).

Interne klasifikacije o vrsti stambene jedinice u zgradi u kojoj se stan nalazi, instalacijama u stanu, osnovu korišćenja stana i druge klasifikacije koje su definisane za potrebe sprovođenja Popisa u skladu sa nacionalnim potrebama i međunarodnim preporukama. 

Nije primenljivo.

STAMBENE JEDINICE

U Popisu 2022. godine prikupljani su podaci o stanovima, nastanjenim poslovnim prostorijama, prostorijama nastanjenim iz nužde i kolektivnim stanovima. Definicije stambenih jedinica ostale su nepromenjene u odnosu na dosadašnje popise i u potpunosti su usaglašene sa međunarodnim preporukama.

Stan je građevinski povezana celina namenjena za stanovanje, koja se sastoji od jedne ili više soba sa odgovarajućim pomoćnim prostorijama (kuhinja, ostava, predsoblje, kupatilo, nužnik i sl.) ili bez pomoćnih prostorija i ima jedan ili više posebnih ulaza.

Popisom su obuhvaćeni samo završeni stanovi. Stan se smatra završenim ako su na njemu završeni svi predviđeni građevinski, instalacioni i završni radovi. Nezavršen stan je popisan samo pod uslovom da domaćinstvo koje u njemu stanuje nema drugi stan za stalno stanovanje.

Prostorije koje su izgrađene za poslovne svrhe i nisu prepravljene (adaptirane) u stan, a u vreme popisa su korišćene za stalno stanovanje, popisane su kao nastanjene poslovne prostorije (npr. prodavnica, kancelarija, hotelska soba i sl.).

Prostorije koje u građevinskom smislu nisu ni stanovi ni poslovne prostorije, a u vreme popisa su korišćene za stalno stanovanje, popisane su kao prostorije nastanjene iz nužde (npr. vagon, šlep, šator, prikolica itd.).

Kolektivni stan obuhvata skup prostorija koje su namenjene za zajedničko stanovanje više lica, a u vreme popisa se koriste za stalno stanovanje najmanje jedne osobe za čiji smeštaj se stara neka institucija tj. pravno lice koje je osnovano za potrebe udomljavanja i pružanja usluga grupi lica (ustanove socijalne zaštite, verske ustanove, kolektivni centri za izbeglice, objekti za smeštaj radnika, samački hoteli itd.).

Prazni stanovi u oronulim kućama, zatim stanovi koji su iseljeni zbog rušenja radi izgradnje novih objekata ili potapanja naselja radi formiranja akumulacionog jezera, zbog klizišta i slično, nisu popisani.

NAMENA STANA U POPISU 2022.

Namena stana je određena prema načinu korišćenja stana u vreme sprovođenja popisa. Stanovi prema nameni svrstani su u pet grupa: nastanjeni stanovi, privremeno nenastanjeni stanovi, napušteni stanovi, stanovi koji se koriste povremeno za odmor i obavljanje sezonskih radova i stanovi koji se isključivo koriste za obavljanje delatnosti.

Nastanjeni stanovi su stanovi koji su u vreme popisa korišćeni za stalno stanovanje najmanje jednog uobičajenog stanovnika. U uobičajeno stanovništvo određenog mesta uključuju se lica koja u tom mestu žive neprekidno najmanje 12 meseci pre kritičnog momenta popisa, kao i lica koja u tom mestu žive kraće od 12 meseci, ali s namerom da u njemu ostanu najmanje godinu dana.

Privremeno nenastanjeni stanovi su stanovi koji su u vreme popisa bili prazni zbog toga što su novi i još neuseljeni, ili su ispražnjeni radi preseljenja, adaptacije, popravke, kao i stanovi koje u celini koriste samo lica koja borave u mestu popisa zbog rada ili školovanja a čija domaćinstva stalno stanuju u drugom mestu.

Napušteni stanovi su stanovi koji duže vreme niko ne obilazi i ne koristi ni za stanovanje ni za odmor i rekreaciju.

Stanovi koji se koriste povremeno su stanovi koji se koriste za odmor i rekreaciju i stanovi koji se koriste u vreme sezonskih radova u poljoprivredi.

Stanove koji se isključivo koriste za obavljanje delatnosti čine stanovi koji nisu građevinski prepravljeni (adaptirani) u poslovne prostorije i u kojima niko ne stanuje, već se u celini koriste za obavljanje neke delatnosti.

Stanove za stalno stanovanje čine nastanjeni, privremeno nenastanjeni i napušteni stanovi.

POVRŠINA STAMBENIH JEDINICA

Podatak o korisnoj površini stambenih jedinica je, prema međunarodnim preporukama, obavezno obeležje za nastanjene stanove, nastanjene poslovne prostorije i prostorije nastanjene iz nužde. U Popisu 2022. korisna površina prikupljana je za sve stambene jedinice, osim za kolektivne stanove.

Prilikom prikupljanja podataka o ukupnoj površini korišćena je sledeća definicija: ukupna površina stana predstavlja zbir površina svih soba, kuhinje, kupatila, nužnika, hodnika i ostalih pomoćnih prostorija u sastavu stana, uključujući površinu lođa, balkona i terasa. U površinu stana uključena je i površina sobe ili kuhinje koja je građevinski odvojena od glavnih prostorija stana, a koju jedno domaćinstvo koristi preko cele godine. U površinu stana uključena je i površina sobe u kojoj se obavlja delatnost u slučaju da se stan koristio za stanovanje i obavljanje delatnosti.

U ovom popisu, kao i u Popisu 2011, u skladu s međunarodnim preporukama za obračun korisne površine stana primenjen je Standard za izračunavanje površina u oblasti visokogradnje JUS U.C2.100:2002, koji važi od 27. maja 2002. Razlika u odnosu na popise pre 2011. jeste što su terase, balkoni i lođe uključene u celosti u površinu stana, a  prema ranijim metodologijama su bili samo delimično uračunati, i to površina lođa: 75% ukupne površine, pokrivenih terasa: 50% ukupne površine, balkona i otvorenih terasa: 25% ukupne površine.

SOBE U STANU

Prema međunarodnim preporukama, pitanje o broju soba u stanu nije obavezno obeležje, dozvoljeno je državama da samostalno odluče da li će u popisu prikupljati ove podatke. U Popisu 2022. podaci o broju soba u stanu prikupljani su za sve stambene jedinice, osim za kolektivne.

Prilikom popunjavanja podataka o broju soba u stanu korišćena je sledeća definicija sobe: Soba je prostor unutar stana sa površinom poda od najmanje 4 m² koji je od drugih prostorija stana odvojen zidovima, u visini od najmanje dva metra iznad poda. Sobe manje od 4 m² ne iskazuju se u ukupnom broju soba, ali se njihova površina uračunava u ukupnu površinu stana.

U ovom popisu, kao i u Popisu 2011, u skladu s međunarodnim preporukama primenjena je gore navedenadefinicija prema kojoj soba može da ima površinu najmanje 4 m², dok je u ranijim popisima, najmanja površina sobe bila 6 m².

Prikazani su svi stanovi i posebno nastanjeni stanovi prema broju soba. Stanovi su podeljeni u devet grupa: jednosobni, dvosobni, trosobni, četvorosobni, petosobni, šestosobni, sedmosobni, osmosobni i stanovi sa devet i više soba. Jednosoban stan ima jednu sobu sa kuhinjom i drugim pomoćnim prostorijama ili jednu sobu bez kuhinje, ili bez drugih pomoćnih prostorija. Dvosobni, trosobni, četvorosobni, petosobni, šestosobni, sedmosobni, osmosobni, devetosobni i višesobni stan ima dve, tri, četiri, pet, šest, sedam, osam, devet ili više soba sa kuhinjom i pomoćnim prostorijama ili bez njih.

POMOĆNE PROSTORIJE U STANU

Prema međunarodnim preporukama, pitanje o pomoćnim prostorijama u stanovima obavezno je obeležje za kupatilo i nužnik u stanu, dok je za kuhinju dozvoljeno državama da samostalno odluče da li će u popisu prikupljati ove podatke. U Popisu 2022. podaci o raspoloživosti kupatila, nužnika i kuhinje prikupljani su za sve stambene jedinice, osim za kolektivne.

Prilikom popunjavanja podataka o raspoloživosti pomoćnih prostorija u stanu, korišćene su sledeće definicije:

− stan ima kupatilo ako u stanu postoji posebna prostorija sa kadom ili tušem u kojoj su uvedene instalacije vodovoda i kanalizacije, bez obzira na to da li su te instalacije vezane za javnu odnosno kućnu mrežu, ili nisu;

− stan ima nužnik/WC ako se nalazi u posebnoj prostoriji stana ili u kupatilu. Nužnik može biti na ispiranje ili bez ispiranja. Pod nužnikom na ispiranje podrazumeva se nužnik koji se ispira vodom koja se dovodi iz vodovodne mreže preko ispirača (vodokotlića ili patent ispirača);

− stan ima kuhinju ako u stanu postoji prostorija koja je prilikom izgradnje stana ili kasnijom prepravkom (adaptacijom) namenjena za kuvanje. Kuhinjom se smatra i tzv. čajna ili rešo kuhinja (kuhinja čija je površina manja od 4 m²), kao i kuhinja koja je građevinski odvojena od stana, ukoliko je domaćinstvo koristi preko cele godine kao deo stana.

LICA I DOMAĆINSTVA U STANU I NASTANjENIM PROSTORIJAMA

U skladu sa međunarodnim preporukama, u Popisu 2022. godine za izračunavanje broja lica u stanu / nastanjenoj prostoriji primenjen je koncept „uobičajenog stanovništva“. U uobičajeno stanovništvo određenog mesta ubrajaju se lica koja u tom mestu žive neprekidno najmanje 12 meseci pre kritičnog momenta popisa, kao i lica koja u tom mestu žive kraće od 12 meseci, ali s namerom da u njemu ostanu najmanje godinu dana. U broj lica uračunata su sva lica u stanu / nastanjenoj prostoriji, koja su uobičajeni stanovnici tog mesta.

Domaćinstvom se smatra svaka porodična ili druga zajednica lica koja zajedno stanuju i zajednički troše svoje prihode za podmirivanje osnovnih životnih potreba (stanovanje, ishrana i dr.), zatim svako lice koje živi samo (koje nije član nekog drugog domaćinstva), kao i kolektivno domaćinstvo. U broj domaćinstava u stanu / nastanjenoj prostoriji uračunata su individualna domaćinstva (samačka i višečlana) kao i kolektivna domaćinstva.

GUSTINA NASTANjENOSTI STANA

Gustina nastanjenosti prikazana je na dva načina: površina  stana po licu i broj soba po licu. Površina stana po licu je izvedeno obeležje i dobijeno je tako što je korisna površina stana podeljena sa brojem lica u stanu. Stanovi prema prosečnoj površini po licu razvrstani su u sedam grupa. Broj soba po licu takođe je izvedeno obeležje i dobija se tako što se ukupan broj soba u stanu podeli sa brojem lica u stanu. Stanovi prema broju soba po licu razvrstani su u osam grupa.

SVOJINA STANA

Prema međunarodnim preporukama, pitanje o svojini stana obavezno je obeležje i podrazumeva prikaz podataka ne samo prema tipu vlasništva nego i prema osnovu po kojem domaćinstvo koristi stan za stanovanje.

U Popisu 2022. podaci o svojini stana prikupljani su za sve stanove bez obzira na to da li su nastanjeni ili ne. Pitanje o svojini popunjavano je i za stanove koji se povremeno koriste za odmor i rekreaciju ili za obavljanje sezonskih radova u poljoprivredi, kao i za stanove koji se u momentu popisivanja koriste za obavljanje neke delatnosti a nisu građevinski prepravljeni u poslovnu prostoriju. Za nastanjene poslovne prostorije, prostorije nastanjene iz nužde i kolektivne stambene jedinice podaci o svojini nisu prikupljani. Pitanje o svojini stana formulisano je u skladu sa Ustavom Republike Srbije. Na osnovu izjave lica koje je davalo podatke za stan popisivač je obeležavao jedan od ponuđenih odgovora: privatna svojina (stan u svojini jednog ili više fizičkih lica); javna/državna svojina (stan u svojini Republike Srbije, autonomne pokrajine ili jedinice lokalne samouprave);  drugi oblici svojine (stan koji se ne može svrstati u napred navedene oblike svojine, npr. stan u zadružnoj svojini).

OSNOV PO KOJEM DOMAĆINSTVO KORISTI STAN

Prema međunarodnim preporukama, pitanje o osnovu po kome domaćinstvo koristi stan obavezno je obeležje i popunjava se za sve nastanjene stanove.

Na osnovu izjave lica koje je davalo podatke za stan popisivač je obeležavao jedan od ponuđenih odgovora: vlasništvo – kada je jedan od članova domaćinstva koje stanuje u tom stanu vlasnik celokupnog stana ili jednog njegovog dela; zakup/podstanarstvo – kada domaćinstvo koristi stan na neodređeno vreme, na osnovu pisanog ugovora ili usmenog dogovora sa vlasnikom ili zakupcem stana; srodstvo – kada je domaćinstvo koje živi u tom stanu u srodničkim odnosima sa vlasnikom ili zakupcem tog stana (stanuje kod roditelja, dece, rođaka i sl.); ostalo – za svako kolektivno domaćinstvo koje je stalno nastanjeno u nekom stanu (npr. sigurnoj kući).

Prema međunarodnim preporukama, pitanje o instalacijama u stanovima obavezno je obeležje za vodovodne instalacije i instalacije grejanja, dok je za instalacije električne energije, kanalizacije i gasa dozvoljeno državama da samostalno odluče da li će u popisu prikupljati ove podatke. U Popisu 2022. podaci o instalacijama prikupljani su za sve stambene jedinice, osim za kolektivne.

Smatra se da stan ima instalacije električne energije, vodovoda, kanalizacije i grejanja ako najmanje u jednoj prostoriji postoje odgovarajuće instalacije, bez obzira na to da li su vezane za javnu mrežu ili neke druge objekte.

Prema uputstvu za popisivanje, smatra se da stan ima:

• instalacije električne energije ako u stanu, ili bar u jednoj od prostorija stana, postoje instalacije električne energije, bez obzira na to da li su priključene na javnu mrežu ili nisu;
• vodovodne instalacije ako u najmanje jednoj prostoriji ima ugrađene vodovodne instalacije, bez obzira na to da li su priključene na javni vodovod, mesni ili seoski vodovod, hidrofor i sl. specijalne pumpe ili uopšte nisu priključene;
• instalacije kanalizacije ako u bilo kojoj prostoriji u stanu postoje kanalizacione instalacije, bez obzira na to da li su priključene na javnu kanalizaciju, septičku jamu, reku, otvoreni kanal i sl. ili uopšte nisu priključene;
• instalacije grejanja ako su te instalacije postavljene bar u jednoj prostoriji stana, bez obzira na to da li se toplota isporučuje iz javne/mesne toplane (centralno grejanje), ili se prostorije u stanu greju toplotom isporučenom iz zajedničke kotlarnice u zgradi ili stanu (etažno grejanje).

Stan ima instalacije gasa samo ako se gas isporučuje preko mreže.

VRSTA ENERGENATA KOJI SE KORISTE ZA GREJANjE STANA

Stanovi prema vrsti energenata koji se koriste za grejanje, u skladu sa međunarodnim preporukama, razvrstani su u šest kategorija: stanovi koji za grejanje koriste bilo koju vrstu uglja (kameni, mrki lignit, sušeni lignit ili brikete od uglja i lignita), stanovi koji za grejanje koriste bilo koju vrstu drveta, stanovi koji za grejanje koriste mazut ili ulje za loženje, stanovi koji za grejanje koriste prirodni gas ili tečni naftni gas (propan, butan i mešavina propana i butana), stanovi koji za grejanje koriste električnu energiju i stanovi koji za grejanje koriste drugu vrstu energije (solarna energija, geotermalna energija, energija vetra).

Podaci o vrsti energenata koji se koriste za grejanje stanova, u Popisu 2022. prikupljani su samo za nastanjene stanove bez centralnog grejanja tj. stanove koji za grejanje ne koriste toplotu isporučenu iz javne/mesne toplane. Prema metodologiji Popisa 2022, ako se za grejanje stana koristi više energenata, obeležavan je najzastupljeniji energent.

ZGRADA

Prema međunarodnim preporukama, zgrada u kojoj se stan nalazi nije glavna jedinica popisa, ali je veoma značajna, jer su informacije o vrsti zgrade, godini izgradnje, materijalu spoljnih zidova, spratnosti i opremljenosti liftom potrebne da se pravilno opišu stanovi u kojima neko živi.

Zgrada je trajna građevina sa krovom i spoljnim zidovima, izgrađena kao samostalna upotrebna celina koja pruža zaštitu od vremenskih i drugih spoljnih uticaja, i namenjena je za stanovanje, obavljanje neke delatnosti ili za smeštaj i čuvanje životinja, robe, opreme za različite proizvodne i uslužne delatnosti i dr. Zgrada može imati jedan ili više ulaza/kućnih brojeva.

Stambena zgrada/kuća koja je namenjena za stanovanje je svaka zgrada u kojoj se najmanje 50% površine koristi za stanovanje.

Vrsta stambene zgrade određena je na osnovu ukupnog broja stanova u celoj zgradi, a ne samo na datom kućnom broju. Stambene zgrade prema broju stanova razvrstane su u šest kategorija: porodične kuće u kojima se nalazi samo jedan stan, porodične kuće u kojima se nalaze dva stana jedan iznad drugog, porodične kuće u kojima se nalaze dva pripojena stana (jedan pored drugog), stambene zgrade u nizu, koje imaju najmanje tri pripojena stana i svaki stan ima svoj ulaz direktno spolja, stambene zgrade koje imaju 3–9 stanova i stambene zgrade koje imaju 10 i više stanova. Pitanje o vrsti zgrade prvi put je uvedeno u Popisu 2011. godine.

Podatak o godini izgradnje popunjavan je za svaki stan u zgradi, i to tako što su popisivači bili u obavezi da unesu godinu završetka izgradnje stana. Za stan koji se nalazi u dograđenom delu zgrade unosili su godinu dogradnje stana. Za stanove koji su oštećeni ili skoro uništeni, pa su kasnije rekonstruisani, popisivači su unosili godinu rekonstrukcije stana.

Godina izgradnje stambene zgrade određena je prema godini izgradnje stanova koji pripadaju toj zgradi. Ako u zgradi postoje stanovi sa različitom godinom izgradnje, godina izgradnje zgrade određena je prema pretežnoj godini izgradnje stanova koji pripadaju toj zgradi.

Spratnost stambene zgrade određena je prema najvišem spratu na kojem se stan nalazi u toj zgradi. Sprat na kojem se stan nalazi određen je prema mestu (položaju) stana u zgradi. Za stanove koji se nalaze na dva nivoa, popisivači su unosili broj sprata s kojeg se ulazi u stan.

Zgrada ima lift ako se lift redovno održava i koristi. Ako u zgradi postoji lift, ali se on godinama ne koristi, zgrada nije uračunata u kategoriju stambenih zgrada sa liftom.

Prema uputstvu za popisivanje, popisivači su bili u obavezi da u upitnik unesu vrstu materijala od kojeg su izgrađeni spoljni zidovi zgrade, a ne materijal od kojeg su izgrađeni temelj ili pregradni zidovi. Ukoliko su spoljni zidovi izgrađeni od različitih materijala, popisivači su unosili šifru materijala koji je najviše zastupljen (prema pretežnosti). Stambene zgrade prema materijalu spoljnih zidova razvrstane su u četiri grupe: zgrade od opeke/cigle, betona ili kamena; drveta; ćerpiča; naboja, pletera, dasaka i drugih materijala. Ova klasifikacija materijala spoljnih zidova je detaljnija u odnosu na klasifikaciju korišćenu u ranijim popisima, prema kojoj su materijali bili razvrstavani u dve grupe: tvrdi materijali (opeka, beton, kamen, drvo i drugi savremeni materijali) i slabi materijali (ćerpič, naboj, pleter, daske i sl.). 

Stanovi, nastanjene prostorije i zgrade.

Nastanjeni stanovi, privremeno nenastanjeni i napušteni stanovi, stanovi koji se koriste povremeno za odmor i obavljanje sezonskih radova i stanovi koji se isključivo koriste za obavljanje delatnosti, nastanjene poslovne prostorije i prostorije nastanjene iz nužde, kao i kolektivni stanova.

Podaci su iskazani u skladu sa Nomenklaturom statističkih teritorijalnih jedinica – NSTJ („Službeni glasnik RS“, br. 109/09 i 46/10), kojom su definisane statističke funkcionalne teritorijalne celine, tj. tri hijerarhijska nivoa: NSTJ 1 (Srbija – sever i Srbija – jug), NSTJ 2 (regioni) i NSTJ 3 (oblasti). 

Podaci na nivou opštine/grada i naseljenog mesta iskazani su u skladu sa Zakonom o teritorijalnoj organizaciji Republike Srbije („Službeni glasnik RS“, br. 129/2007, 18/2016, 47/2018 i 9/2020 – dr. zakon).

Za iskazivanje podataka prema tipu naselja korišćen je takozvani administrativno-pravni kriterijum, prema kojem se naselja dele na „gradska“ (koja su aktom jedinica lokalne samouprave dobila taj status) i na „ostala“.

Popis 2022. godine nije sproveden na teritoriji AP Kosovo i Metohija.

Podaci se iskazuju prema stanju u kritičnom momenatu popisa (30. septembar 2022. godine u 24 sata). 

Nije primenljivo.

Broj stanova.

Korisna površina stanova u m².

Broj zgrada.

Podaci se iskazuju prema stanju na dan 30. septembar 2022. godine u 24 sata (kritični momenat popisa).

Popis 2022. sprovoden je na osnovu:

– Zakona o Popisu stanovništva, domaćinstava i stanova  2022. godine („Službeni glasnik RS“, br. 9/2020 i 35/2021),

– Zakona o zvaničnoj statistici („Službeni glasnik RS“ br. 104/09, 24/11),

​– Odluke o programu zvanične statistike u periodu od 2021. do 2025. godine,

​– Uredbe o utvrđivanju plana zvanične statistike za 2022. godinu.

  (https://www.stat.gov.rs/o-nama/dokumenti/)

Nije primenljivo.

Poverljivost podataka regulisana je:

– Zakonom o Popisu stanovništva, domaćinstava i stanova 2022. godine („Službeni glasnik RS“, br. 9/2020 i 35/2021),

– Zakonom o zvaničnoj statistici  („Službeni glasnik RS“ br. 104/09, 24/11)

– Pravilnikom o zaštiti statističkih podataka u Republičkom zavodu za statistiku.

(https://www.stat.gov.rs/o-nama/dokumenti/)

Prema Zakonu o Popisu 2022. godine („Službeni glasnik RS“, br. 9/2020 i 35/2021) i Zakonu o zvaničnoj statistici („Službeni glasnik RS“, br. 104/09), svi podaci prikupljeni u Popisu koriste se isključivo u statističke svrhe i objavljuju se u vidu agregiranih podataka, čime je u potpunosti obezbeđena tajnost ličnih podataka građana.

Osim toga, prema Zakonu o Popisu 2022, popisivači, instruktori i druga lica angažovana u Popisu dužni su da čuvaju kao tajnu sve podatke o popisanim licima, kao i da strogo vode računa o tačnosti upisa podataka koje su dali davaoci podataka.

Pravilnikom o načinu i postupku davanja podataka koje proizvodi Republički zavod za statistiku (RZS, 2017), uređuje se način i postupak davanja podataka korisnicima u skladu sa osnovnim principima zvanične statistike i slobodnim pristupom informacijama od javnog značaja.

(https://www.stat.gov.rs/media/2295/pravilniksrb.pdf)

Kalendar objavljivanja je dostupan na veb-sajtu RZS-a.  

(https://www.stat.gov.rs/sr-cyrl/calendar/) 

Kalendar objavljivanja je dostupan na veb-sajtu RZS-a.  

(https://www.stat.gov.rs/sr-cyrl/calendar/) 

Popisni podaci dostupni su na veb-sajtu RZS-a i veb-sajtu Popisa (diseminaciona baza i knjige popisa u pdf formatu). Osim toga, knjige popisa su dostupne i u štampanom formatu.

Pristup podacima je garantovan svim korisnicima istovremeno.

Popisni podaci koji su objavljeni na veb-sajtu RZS-a raspoloživi su bez novčane nadoknade.

Obrada posebnih zahteva vrši se u skladu sa Pravilnikom o sprovođenju cenovne politike u Republičkom zavodu za statistiku (RZS, 2011) (https://www.stat.gov.rs/o-nama/dokumenti/#)

i Cenovnikom posebnih usluga Republičkog zavoda za statistiku (https://www.stat.gov.rs/media/2569/cenovnikposebnihusluga.pdf).

U skladu sa Pravilnikom o načinu i postupku davanja podataka koje proizvodi Republički zavod za statistiku (RZS, 2017), Zavod obezbeđuje pristup individualnim podacima bez identifikatora (anonimiziranim mikropodacima). 

(https://www.stat.gov.rs/korisnicka-podrska/micropodaci/)

Popisni podaci se objavljuju u desetogodišnjoj dinamici.

Saopštenje – Prvi rezultati popisa stanovništva, domaćinstava i stanova 2022. godine

(https://publikacije.stat.gov.rs/G2022/Html/G20221350.html)

Knjiga S1. Broj i površina stambenih jedinica 

Knjiga S2. Sobe i pomoćne prostorije u stanu

Knjiga S3. Stanovi prema gustini nastanjenosti, svojini i osnovu po kojem domaćinstva koriste stan

Knjiga S4. Instalacije u stanovima

Knjiga S5. Stambene zgrade

Popis stanovništva, domaćinstava i stanova | Republički zavod za statistiku Srbije (stat.gov.rs)

Diseminaciona baza je dostupna na veb-sajtu RZS-a i na veb-sajtu Popisa.

Pretraga diseminacione baze (stat.gov.rs)

U skladu sa Pravilnikom o načinu i postupku davanja podataka koje proizvodi Republički zavod za statistiku (RZS, 2017), Zavod obezbeđuje pristup individualnim podacima bez identifikatora (anonimiziranim mikropodacima). 

  Zahtev mogu podneti:
  • akreditovane naučnoistraživačke organizacije (instituti, fakulteti, univerziteti i  

    centri izuzetnih vrednosti);
  • istraživači i studenti doktorskih studija;
  • institucije koja sprovode poseban projekat koji se finansira od strane nacionalnih

    ili međunarodnih istraživačkih programa.

 (https://www.stat.gov.rs/korisnicka-podrska/micropodaci/)

Nije primenljivo.

Na veb-sajtu RZS-a, kao i na veb-sajtu Popisa dostupni su osnovni popisni obrasci na srpskom i engleskom jeziku, kao i na 20 jezika nacionalnih manjina.

Takođe, dostupan je i metodološki materijal:

– Metodološko uputstvo,

– Vodič za popisivače,

– Višejezična zbirka.

Popis 2022. | O POPISU STANOVNIŠTVA (stat.gov.rs)

Izrađene je veliki broj internih procedura i uputstva za potrebe realizacije pojedinih aktivnosti. 

Sistem upravljanja kvalitetom RZS-a temelji se na Kodeksu prakse evropske statistike i potpuno je prilagođen statističkim potrebama jer se sistematski unapređuje kvalitet statističkih procesa, krajnjih rezultata odnosno podataka, kao i pružanja usluga korisnicima.

(Sistem upravljanja kvalitetom | Republički zavod za statistiku Srbije stat.gov.rs).

Terenska kontrola kvaliteta podataka (Konrola kvaliteta) prikupljenih Popisom sprovedena je od 2. do 11. decembra 2022. godine  na uzorku od 250 popisnih krugova radi utvrđivanja greške obuhvata i kvaliteta popisnih podataka.

Sadržaj Popisa je definisan u skladu sa međunarodnim preporukama i nacionalnim potrebama. Naime, u sadržaj Popisa uključen je set osnovnih obeležja definisanih Preporukama Konferencije evropskih statističara za popise stanovništva i stanova oko 2020. godine, kao i neka od dopunskih obeležja koja su od nacionalnog značaja, tj. od značaja za kreatore državne politike i krajnje korisnike. Osim toga, uključena su i obeležja koja nisu predviđena Preporukama, ali su od značaja za korisnike.​ 

Istraživanje o zadovoljstvu korisnika Zavod sprovodi svake druge godine.

(Rezultati istraživanja o zadovoljstvu korisnika, 2021. stat.gov.rs)

Metodologija Popisa 2022. je u potpunosti usaglašena sa međunarodnim standardima (Preporuke Konferencije evropskih statističara za popise oko 2020. godine i Uredbom Evropskog Parlamenta i Saveta [EU] broj 763/2008).

U sadržaj Popisa uključena su sva obeležja definisana Zakonom o popisu stanovništva, domaćinstava i stanova 2022. godine („Službeni glasnik RS“ br. 9/2020 i 35/2021). 

(Dokumenti | Republički zavod za statistiku Srbije stat.gov.rs)

U cilju procene grešaka načinjenih na terenu, sprovedena je Kontrola kvaliteta.

Napomena: U skladu sa Planom objavljivanja konačnih rezultata Popisa, rezultati Kontrole kvaliteta biće raspoloživi u prvoj polovini 2024. godine. 

Nije primenljivo.

Na osnovu Kontrole kvalita biće izmerene greške u obuhvatu i greške u odgovorima na izabrana popisna pitanja koje su nastale tokom prikupljanja podataka na terenu.   

• Preliminarni rezultati objavljeni su  21. decembra  2022. godine.

• Konačni rezultati popisa (Diseminacija konačnih rezultata Popisa odvijaće se sukcesivno u periodu april 2023 – jun 2024. godine)

Podaci se objavljuju u skladu sa Planom objavljivanja rezultata Popisa 2022.

Metodologija Popisa 2022. u potpunosti je usaglašena sa međunarodnim standardima (Preporuke Konferencije evropskih statističara za popise oko 2020. godine, Uredba Evropskog Parlamenta i Saveta [EU] broj 763/2008) čime je obezbeđena međunarodna uporedivost podataka. Isti koncepti primenjeni su na celoj teritoriji Republike Srbij

Definicije stambenih jedinica ostale su nepromenjene u odnosu na dosadašnje popise i u potpunosti su usaglašene sa međunarodnim preporukama.

Uporedni pregled broja stanova 1971, 1981, 1991, 2002, 2011. i 2022 (dodatna objašnjenja su sadržana u Aneksu)

Podaci Popisa 2022. mogu se razlikovati od podataka drugih statističkih istraživanja usled razlika u pogledu metodoloških rešenja i primenjenih definicija. Za dodatne informacije pogledati metapodatke specifične za svaki domen.

Rezultati Popisa 2022. su interno konzistentni.

Osnovni principi i standardi za sprovođenje revizija objavljenih statističkih podataka definisani su Opštom politikom revizije Republičkog zavoda za statistiku. Opšta politika revizije RZS-a je u potpunosti usklađena sa smernicama iz Priručnika o politici revizije u Evropskom statističkom sistemu (ESS Guidelines on Revision Policy), koji je usvojen od strane Komiteta Evropskog statističkog sistema (European Statistical System Committee).

(Opšta politika revizija stat.gov.rs)

Nije primenljivo.

Podaci o stambenom fondu prikupljeni su u okviru statističkog istraživanja Popis stanovništva, domaćinstava i stanova 2022, koji predstavlja najmasovniju i najkompleksniju statističku akciju kojom se prikupljaju podaci  o stanovništvu i stambenom fondu jedne države. Podaci su prikupljani neposredno od građana, metodom intervjua.  

Desetogodišnja dinamika prikupljanja podataka.

Metodološka, organizaciona i IT rešenja testirana su tokom Probnog popisa koji je sproveden 2019. godine na uzorku od 260 popisnih krugova.

Popis 2022. godine je sproveden od 1. do 31. oktobra. Popisivači su pomoću laptopova unosili u elektronske upitnike odgovore građana (CAPI metod), dok je u izuzetnim situacijama, građanima bilo omogućeno da, u dogovoru sa svojim popisivačem, zakažu termin telefonskog popisivanja (CATI metod), pri čemu su popisivači odgovore ispitanika takođe unosili u elektronske upitnike. Za prikupljanje podataka o stambenim jedinicama korišćen je Upitnik za domaćinstvo i stan (obrazac P-2). 

Terensko prikupljanje podataka produženo je do 7 dana u pojedinim opštinama/gradovima. Organizovana su i telefonska dežurstva kako bi se omogućilo građanima koji iz bilo kog razloga nisu popisani da stupe u kontakt sa popisivačem ili da se popišu telefonskim putem. Telefonsko popisivanje je trajalo do 17. novembra 2022.

Za potrebe realizacije Popisa, angažovano je oko 14 000 popisivača, 2 200 instruktora, 260 opštinskih koordinatora i 20 regionalna koordinatora.

Kako bi se greške unosa svele na najmanju moguću meru, u aplikaciju za unos podataka (IST-CAPI) ugrađeni su kriterijumi logičke kontrole. Korišćene su dve vrste kriterijuma – tzv. slabi kritrijumi koji su imali za cilj da upozore popisivača da postoji nelogičnost između unetih podataka, ali je dalji unos podataka bio moguć i tzv. jaki kriterijumi koji su imali za cilj da onemoguće dalji unos podataka dok se greška ne ispravi.

Kako bi se greške unosa svele na najmanju moguću meru, u aplikaciju za unos podataka (IST-CAPI) ugrađeni su kriterijumi logičke kontrole. Korišćene su dve vrste kriterijuma – tzv. slabi kritrijumi koji su imali za cilj da upozore popisivača da postoji nelogičnost između unetih podataka, ali je dalji unos podataka bio moguć i tzv. jaki kriterijumi koji su imali za cilj da onemoguće dalji unos podataka dok se greška ne ispravi.

Takođe, tokom terenskog prikupljanja podataka, instruktori i koordinatori su uz pomoć aplikacije za monitoring, kontrolisali obuhvat i kvalit unetog materijala, što je bilo značajno na samom početku popisa, kako bi se ukazalo popisivačima na greške i na taj način poboljšao kvalitet unetog materijala.

Prilikom obrade podataka, definisana su pravila za logičku kontrolu unetog materijala koja se primenjuju na celom materijalu uglavnom u vidu automatskih korekcija.

U cilju provere kvaliteta podataka, kao i obuhvata, izrađuju se kontrolne tabele. Podaci Popisa 2022. upoređuju se sa rezultatima popisa iz ranijih godina.

Za proveru pojačane intenzivne stambene izgradnje, u periodu između dva poslednja popisa, korišćeni su raspoloživi administrativni izvori (Centralna evidencija objedinjenih procedura koja sadrži kompletne podatke u vezi za odobravanjem procesa izgradnje građevina) za izdate građevinske dozvole). 

Republički zavod za statistiku je u fazi obrade podataka razvio aplikaciju u kojoj su uz pomoć osnovnih alata QGISa povezani kućni brojevi koji pripadaju istoj zgradi. Ova aplikacija je, pored vizuelnog prikaza zgrada, sadržala i tabelu sa najvažnijim podacima o adresi i zgradi, koji su prikupljeni terenskom realizacijom popisa. Zahvaljujući elektronskim mapama i QGIS aplikaciji, utvrđen je tačan broj zgrada.

Za unos podataka korišćena je IST-CAPI aplikacija razvijena u Zavodu.

U cilju unapređenja obuhvata, primenjen je metod imputacije iz administrativnih izvora lica za koja je utvrđeno da su u vreme sprovođenja Popisa 2022. živela u Republici Srbiji, a koja, iz bilo kog razloga, nisu popisana. Metod imputacije lica iz administrativnih izvora nije uticao na ukupan broj popisanih stanova, jer su stanovi u kojima ta lica žive već bili obuhvaćeni tokom terenske realizacije popisa. Imputacija lica je u neznatnom broju uticala na promenu strukture osnova korišćenja popisanih stanova (3,7% stanova je nakon imputacije lica dobilo status nastanjenog stana).

Nije primenljivo.

Nije primenljivo.